Nieuwe studies… hoe ontstaan die?

Elseviers Weekblad maakt ieder jaar een special voor studiekiezers. Dit jaar staat er ook een artikel in over al die nieuwe studies die ieder jaar weer ‘bedacht’ worden. Lees Stunten met nieuwe studies.

Er zijn teveel studies (?)

Scholieren vinden het lastig tot een goede studiekeuze te komen. Ik hoor vaak: ‘Er zijn teveel studies‘.
Er zijn 1158 bacheloropleidingen op hbo niveau en 415 bacheloropleidingen op universitair niveau. En dan is er ook nog de hbo opleiding tot Associate Degree. Daarvan zijn er 243. En alsof dat niet genoeg is… Er komen ook steeds nieuwe opleidingen bij.

Nieuwe studies volgens Elsevier

Elsevier: ‘Hogescholen en universiteiten bedenken steeds weer nieuwe studies. Trend: Twee of meer studies samenvoegen en daar dan een nieuwe opleiding van maken. Elk jaar worden er tientallen nieuwe studies bedacht met de meest flitsende namen. Dit om zoveel mogelijk studenten te trekken. Maar kan dat zomaar? Zitten werkgevers daar wel op te wachten? In dit blogartikel ga ik dieper in op wat onderzoeksjournalist Ruud Deijkers hierover schrijft en reageer erop.

Toetsing nieuwe studies

Nieuwe studies mag je niet zomaar opstarten. Terecht. Elke studie en elke student kost veel overheidsgeld. Per student per jaar is dat minimaal twee-derde van de kosten van de opleiding. Dan praat je al snel over drie – tot vier duizend euro per student per jaar. Ik vind het heel terecht dat wij als Nederland-Kennisland veel bijdragen aan de opleidingen van jonge mensen. Maar dan moet er wel een redelijke zekerheid zijn dat er ook behoefte is aan de kennis van deze jongvolwassenen. Dat is niet alleen belangrijk voor ‘De Belastingbetaler’ maar ook voor de jongere zelf. Na een paar jaar studeren wil je wel in de praktijk brengen wat je hebt geleerd.

Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs

Het staat universiteiten en hogescholen vrij om nieuwe opleidingen te bedenken. Het leerplan (curriculum) wordt beoordeeld door ervaren onderwijsbestuurders die in de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs zitten. Zij adviseren de minister, ze bekijken of er behoefte is aan deze nieuwe studie. Ook kijkt deze commissie, volgens Elsevier, of deze opleiding iets toevoegt aan het studie-aanbod dat er al is. Is er bovendien maatschappelijke of wetenschappelijke behoefte aan deze opleiding? Bovendien kijkt de commissie of de naam wel past bij de opleidingsinhoud.

Door de bomen het bos niet meer zien

In mijn werk hoor ik vaak dat jongeren ‘door de bomen het bos niet meer zien’. Er zijn vaak meer dan honderd opleidingen per vakgebied. Soms lijken de omschrijvingen helemaal niet op elkaar. En dan blijken die opleidingen in de praktijk qua sfeer en onderwijsmethoden erg op elkaar te lijken. Andersom komt ook voor. Soms lijken twee opleidingen binnen een bepaald vakgebied niet van elkaar te verschillen. Maar hoor je de studenten praten, dan blijkt dat de verschillen in de praktijk erg groot zijn. Kom daar dan maar eens uit.
Natuurlijk moeten opleidingen vernieuwen, jongeren voorbereiden op een maatschappij die super snel verandert. Persoonlijk vind ik het sterk als een instelling dan bestaande opleidingen aanpast aan de nieuwe eisen en kansen in plaats van telkens nieuwe opleidingen te ontwerpen.

De keuze voor het vakgebied is belangrijk

Ik adviseer twijfelende scholieren vooral heel goed na te denken over het vakgebied. Wil je iets met mensen of juist iets met techniek? Onderzoek dan wat er allemaal mogelijk is binnen dit vakgebied en bezoek de verschillende hogescholen en universiteiten. Welk niveau past bij je? Waar spreekt de sfeer je aan? Hoe zit het hier met de kwaliteit?
De praktijk is namelijk dat een student vanaf het tweede studiejaar veel ruimte heeft zijn eigen vakken te kiezen. Een student heeft steeds meer mogelijkheden precies die vakken te kiezen die hij interessant vindt. Zo kan het dat de ‘studieloopbaan’ van de ene student erg lijkt op dat van een andere ook al zijn ze beiden aan een andere opleiding begonnen. Of er zijn studenten die begonnen zijn aan dezelfde studie maar zich dusdanig anders hebben gespecialiseerd dat het lijkt alsof ze een andere studie doen. Studenten hebben best grote vrijheid hun eigen opleiding vorm te geven. Binnen een vakgebied is er nog heel veel mogelijk.

Brede opleidingen en interdisciplinaire opleidingen

Onder ouders en leerlingen hoor ik steeds vaker de vraag waarom er niet meer ‘brede’ opleidingen zijn. In de praktijk is het eerste studiejaar toch vaak een basisjaar waarin je basisvakken krijgt. Het specialiseren komt daarna pas. ‘Waarom zijn er niet een stuk of dertig brede eerstejaarsopleidingen? Dat zou passen bij de ontwikkeling van jongeren. Het precieze kiezen voor het specialisme zou daarna kunnen‘… zo hoor ik vaak. Feitelijk lijkt deze vraag op het aanbod dat University Colleges en multi-disciplinaire bachelors hebben.

Wat past bij je en hoe zit het met de kwaliteit?

Doet het er dan helemaal niet toe wat je kiest als je maar het goede vakgebied kiest? Natuurlijk wel. De student moet zich thuis voelen binnen het instituut en het onderwijssysteem. En de kwaliteit van het onderwijs doet er ook toe. Om te kijken of je ergens past moet je vooral veel open dagen en meeloopdagen doen. De kwaliteit is makkelijk te achterhalen via allerlei vergelijkingssites.
Het is al met al wel goed dat de minister alert is op het ongegrond ontwerpen van nieuwe opleidingen. Die nieuwe opleidingen moeten er niet komen vanwege de marketingdoelen van de onderwijsinstellingen. Die moeten er komen als er de inhoudelijke noodzaak toe is.

De beste opleidingen op universiteit en hogeschool

De beste opleidingen onderwijs en opvoeding
De beste opleidingen taal en communicatie
De beste opleidingen cultuur & kunst
De beste opleidingen recht & bestuur
De beste opleidingen economie & bedrijf
De beste opleidingen gedrag & maatschappij
De beste opleidingen op het gebied van gezondheid
De beste opleidingen leven & omgeving
De beste opleidingen exact & informatica
De beste opleidingen ontwerp & constructie
De beste interdisciplinaire bachelors