Studenten voorbereiden op de baan van de toekomst

In de studiekeuze bijlage van het NRC van februari 2018 stelt Didier Fouarge, hoogleraar arbeidsmarkt aan de universiteit Maastricht: ‘onderzoek laat zien dat jongeren in toenemende mate carrièrebewust kiezen. Als je een studie kiest die je leuk vindt maar waar weinig vraag naar is, moet je beseffen dat je bepaalde risico’s loopt.’  Didier Fourange stelt verder in het NRC: ‘De werkgelegenheid is het sterkst gegroeid in beroepen met een hoog niveau van probleemoplossend vermogen en computergebruik, maar ook in beroepen waar sociale vaardigheden van belang zijn.’ Hoe ga je hier als studiekiezer mee om? Wat moet je als ouder adviseren? Hoe kun je op een universiteit of hogeschool studenten voorbereiden op de baan van de toekomst. Een vraag die ik stel aan Angelique Kuiper, adjunct directeur op hogeschool van Hall Larenstein op het gebied van ‘omgeving’.

Samen een probleem analyseren en oplossen

Hoe kun je het beste studenten voorbereiden op de baan van de toekomst?

Ik val meteen met de deur in huis bij Angelique: Hoe kun je het beste studenten voorbereiden op de baan van de toekomst? ‘ Angelique: ‘Vanaf de eerste dag dat studenten bij ons binnenkomen concentreren we ons op hun toekomstig werkveld. Daarbij hebben ze natuurlijk de goede kennis nodig. Maar het is ook belangrijk dat ze een goede houding hebben die past bij hun toekomstige functie. Als afgestudeerde van een hbo werk je op een hoog niveau. je hebt veel kennis nodig maar die moet je ook toe kunnen passen. Daarbij is het heel belangrijk dat je goed aanvoelt wat ‘je klant’ nodig heeft.’

Kennis voor de praktijk

Een hbo professional moet goed weten wat er speelt binnen het bedrijfsleven. Dat is een belangrijke ‘klant’ voor ons. Maar onze afgestudeerden werken ook voor particuliere organisaties (NGO’s ) zoals Natuurmonumenten. Ze werken ook vaak voor de overheid, een landelijke overheid, een provincie of een gemeente. We moeten dan goed weten wat daar speelt.
Om goed contact met de praktijk te houden hebben we ‘kennisgroepen’ ingesteld. In zo’n kennisgroep zitten onderzoekers, docenten en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, NGO’s en overheid. Zo komen we te weten aan welke kennis de toekomstige werkgevers van onze studenten behoefte hebben. Studenten voorbereiden op de baan van de toekomst betekent dat je goed moet luisteren naar je ‘klanten’ en andere betrokkenen. ‘Stakeholders’ zoals we zeggen.

Multi-disciplinair

Onze maatschappij is erg complex geworden. De meeste problemen kun je niet meer vanuit één vakgebied oplossen. Mensen met verschillende soorten deskundigheid moeten samenwerken aan duurzame oplossingen voor de toekomst. Je moet vanuit verschillende disciplines kijken. Het gaat dan zeker ook om vakinhoudelijke deskundigheid. Je moet een probleem vanuit verschillende kennisgebieden benaderen.
Je moet ook veel vaardigheden hebben. Doe je een opleiding die te maken heeft met ‘een groene leefomgeving’, dan moet je ook kennis hebben van moderne computerprogramma’s die met ‘landkaarten’ te maken hebben. Geo-information science.
En misschien wel het allerbelangrijkste… je moet aan je opdrachtgevers ook goed overbrengen welke oplossingen je als professional hebt bedacht. Goede communicatievaardigheden zijn belangrijk en die moet je goed oefenen tijdens je opleiding. Studenten voorbereiden op de baan van de toekomst houdt ook in dat je let op ‘houding’. 

Vaardigheden

In de toekomst zullen werkenden veel vaardigheden nodig hebben. De wereld verandert snel en kennis veroudert net zo snel Maar heb je de vaardigheden om je aan te passen aan een veranderende wereld… dan kom je er wel. Leren om goed te luisteren is zo’n vaardigheid die steeds belangrijker zal worden. Ook moet je goed om kunnen gaan met tegengestelde belangen. Wat voor de ene groep belangrijk is, zal voor iemand anders juist heel verkeerd uitpakken. Hoe kun je goed schakelen tussen mensen met verschillende belangen? De kunst is mensen samen te brengen en te betrekken bij elkaars problemen en oplossingen. Goed en helder te communiceren is daarbij heel erg belangrijk. Als je dat in de vingers hebt kun je overal terecht. (lees meer over de vaardigheden van de 21ste eeuw)

Leren problemen op te lossen

Leren hoe je een probleem oplost is heel belangrijk. Op de eerste plaats is het belangrijk goed te snappen hoe het probleem eruit ziet. Kijk je bijvoorbeeld naar ‘gaswinning in de Waddenzee’, een onderwerp waar onze studenten mee bezig zijn, dan is het belangrijk alle aspecten goed in beeld te hebben. Een hoger opgeleide kijkt niet naar één aspect, maar bekijkt de zaak van meerdere kanten. En vaak zal hij of zij ook meerdere oplossingen aanreiken. Die moet hij of zij goed op kunnen schrijven in een adviesrapport maar ook goed toe kunnen lichten in een gesprek. En ja, moderne technologieën horen vanzelfsprekend bij de zaken die je dan goed moet beheersen. Je hebt dan ook een goede communicatieve houding nodig naar je klanten, of ‘stakeholders’ zoals we zeggen. Dit soort zaken oefenen we veel met studenten.

Kennis blijft belangrijk

De wereld verandert heel snel. Maar kennis blijft belangrijk. Natuurlijk moet je als professional die kennis wel actueel houden. We vinden het belangrijk dat onze studenten goed leren hoe ze die kennis kunnen vinden. Ook leren we ze kritisch naar die kennisbronnen te kijken. Welke bron is betrouwbaar en welke niet? Wat is ‘echt nieuws en wat is nepnieuws?
Haal je een diploma in het hoger onderwijs, dan laat je zien dat je zelfstandig kunt studeren en ook weet hoe je je kennis kritisch bij kunt houden.

Hoe kan een docent actueel blijven?

De meeste docenten en studieloopbaanbegeleiders willen zelf heel graag actueel blijven. Daar hoeven we als hogeschool niet hard aan te trekken. Ze willen zelf het beste onderwijs geven aan hun studenten. Maar we helpen ze natuurlijk ook. 3% van het jaarsalaris mogen docenten besteden aan bijscholing. Zelf organiseren we ook regelmatig scholingen voor docenten zoals binnenkort de internationale conferentie over een duurzame ontwikkeling van kust en zee.

Hoe weet je dat jullie aanpak werkt?

Wij luisteren heel goed naar wat onze studenten vinden van onze aanpak. Een belangrijk instrument daarbij is de Nationale Studentenenquête. Alle studenten op hbo en universiteit geven ‘cijfers’ aan hun opleiding. Hoe beoordelen ze het lesgeven? De organisatie? De begeleiding? Die cijfers zijn te vinden bij elke opleidingsbeschrijving en ook op www.studiekeuze123.nl
Ook onze afgestudeerden vragen we regelmatig hoe het ze gaat. Wil je studenten voorbereiden op de baan van de toekomst, dan moet je ook toetsen hoe het gaat op de arbeidsmarkt. Veel van onze afgestudeerden hebben snel een baan in het werkveld waar ze goed uit de voeten kunnen. Ook zijn er heel wat die doorstromen naar een universitaire masteropleiding. Angelique Kuiper

Vanuit een hbo opleiding kun je ook naar een universitaire master. Soms is er een schakelprogramma. vraag naar de mogelijkheden.