Heeft uw kind een handicap, beperking of een belemmering? Heeft uw kind extra ondersteuning nodig? Dan is het belangrijk om de voorzieningen van hbo’s en universiteiten onderling te vergelijken. Maar bedenk ook… uw kind is bepaald niet de enige student met bijvoorbeeld een functionele beperking, ADHD, autisme, psychische aandoening, een chronische aandoening of dyslexie. Ongeveer 30% van de studenten van het Hoger Onderwijs ervaart enige vorm van beperking. (geschikt voor (v)mbo, havo, vwo, hbo, wo)
Heeft uw kind een handicap of belemmering? Kijk naar voorzieningen.
Steeds meer jongvolwassenen ervaren een belemmering bij het studeren. Heeft uw kind een handicap, belemmering of beperking? Hij of zij is echt geen uitzondering. Steeds meer studenten hebben problemen met psychische of lichamelijke beperkingen. Dat heeft allerlei oorzaken. De steeds grotere studiedruk is er daar één van. In het eerste studiejaar moeten studenten voldoende studiepunten halen. Lukt dat niet, dan krijgt de student een negatief Bindend Studieadvies en moet hij of zij stoppen met de opleiding. Gelukkig zijn er ook allerlei mogelijkheden om studenten te helpen.
Burnout of andere psychische problemen
Een voorbeeld van een studente die echt worstelde met het vinden van een balans tussen studeren en ontspannen is Larissa:
Ik ging heel hard aan de slag met mijn opleiding, wilde geen tentamen missen. Het gevolg was dat ik een stevige burnout kreeg. Daar herstel ik nu langzaam van.
Larissa was gelukkig zo verstandig dat ze met haar studieadviseur over haar problemen praatte. Ze hebben samen een rustiger studietraject afgesproken. Larissa herstelt nu langzaam. Gelukkig heeft ze haar opleiding niet stop hoeven te zetten en met de hulp van de studentenpsycholoog vindt ze haar draai weer.
Visuele beperking of andere lichamelijke belemmeringen
Of het verhaal van studente Ankie die een visuele beperking heeft waardoor ze dingen heel vaag ziet en niet zo makkelijk kan lezen.
Ik heb een visuele beperking. Daarom moet er van alles voor mij geregeld worden. Ik heb bijvoorbeeld speciale boeken nodig. Ik doe een opleiding met numerus fixus. Niet iedereen wordt toegelaten. De selectiedag was voor mij wel een uitdaging. Maar er waren voor mij speciale voorzieningen. Dat had ik van tevoren geregeld. Dat maakte het wel makkelijker. Ankie
Ankie heeft goed nagedacht over haar studiekeuze en ook van tevoren aangegeven dat ze een beperking heeft, ook voordat ze naar de selectiedag ging. Dat is heel verstandig.
Studiepunten halen, ook belangrijk als je een handicap hebt
Iedereen gelijk?
Niet iedereen heeft dezelfde capaciteiten, gelukkig maar. De maatschappij heeft mensen nodig met verschillende capaciteiten en talenten. Voor studiekiezers en studenten is het heel belangrijk om te ontdekken wat die capaciteiten zijn? Wat kan ik? Wat wil ik? Wat past bij mij? Keuzes maken op basis van wat je NIET kunt is niet zo handig. Kijk naar wat je WEL kunt en baseer daar je studieloopbaan op. Dat geldt voor alle studiekiezers, maar zeker voor studiekiezers en studenten met een vorm van handicap of beperking.
Talenten
We zijn niet allemaal gelijk, het onderwijs moet dan ook niet iedereen gelijk benaderen. Een mooie cartoon die op de site van Handicap + Studie staat maakt dat snel duidelijk. “Voor een eerlijke selectie moet iedereen hetzelfde examen afleggen: Klim s.v.p. in die boom.” Is dit eerlijke selectie? Nee, toch?
De middelbare school
Zit uw zoon of dochter nog op de middelbare school? Dan is het extra belangrijk te praten over talenten en beperkingen. De school heeft mogelijk een andere kijk op uw kind dan u. De visie van de docenten kan uw kind helpen als hij of zij gaat studeren. De (aanstaande) student kan gerichter ondersteuning vragen. Organiseert de school van uw kind een ouderavond over dit onderwerp? Ga er vooral naartoe!
De overgang van middelbare school naar Hoger onderwijs is voor studenten met een belemmering best lastig, die afstemming zou beter kunnen, een zorgcoördinator
De mentoren op de middelbare school kunnen een aanstaande student met een belemmering ook helpen te ontdekken welke zorg hij of zij nodig heeft.
Het zou helpen als de middelbare school mij beter had geholpen te snappen welke zorg ik nodig heb. En dus ook welke vragen ik moet stellen op het Hoger Onderwijs tijdens mijn studiekeuzeproces. Ceciel, studente bouwkunde
De hogeschool of universiteit
Gaat uw dochter studeren op een hogeschool of universiteit? Dan zijn er drie manieren om toegelaten te worden. Er zijn ‘gewone’ bacheloropleidingen waar je ‘alleen maar’ aan de toelatingseisen hoeft te voldoen, er is alleen een studiekeuzecheck. Er zijn opleidingen met een numerus fixus en een selectie procedure zoals Geneeskunde en er zijn opleidingen waar je speciale vaardigheden voor moet hebben zoals bijvoorbeeld de toneelschool. Noem altijd je belemmering, dan kan daar rekening mee worden gehouden, zoals in het geval van Ankie, studente Voeding en Gezondheid, hierboven.
Studiekeuzecheck
Doe je ‘alleen’ de studiekeuzecheck omdat er voor jouw opleiding geen aanvullende selectiecriteria zijn? Bedenk dan goed dat dit geen ’toelatingsexamen’ is. De studiekeuzecheck is er voor de student om te kijken of hij op de opleiding past. je kunt altijd een gesprek aanvragen. Heb je een belemmering, doe dat dan ook en praat erover. Dan kan er al voor de colleges beginnen gekeken worden naar de mogelijkheden die er zijn.
Vergelijk!
Hoe moet je omgaan met je capaciteiten én handicap? Iedere hbo en universiteit heeft faciliteiten voor studenten met een belemmering. Er zijn wél verschillen. Het expertisecentrum Handicap + Studie adviseert hbo’s en universiteiten en heeft ook veel informatie op een rijtje gezet. Heeft uw kind een keuze voor een opleiding of opleidingsinstituut gemaakt? Kijk dan ook eens naar de voorzieningen. Kan uw kind met zijn handicap hier goed uit de voeten of moet hij toch ook eens bij een andere universiteit of hbo kijken. Het vergelijken van opleidingen en instituten is voor iedereen belangrijk, en zeker als er sprake is van een handicap. Het Centrum Hoger Onderwijs Informatie geeft een handige vergelijking per universiteit of hogeschool. Hierin vindt u de oordelen van studenten met een functiebeperking over hun studie en instelling.
Praat erover
Studentendecanen en studentenpsychologen stellen het op prijs als uw kind al voor aanvang van de opleiding contact met ze opneemt. Dat kan al bij het eerste contact. Dan kan er al vóór de colleges beginnen, gekeken worden naar mogelijkheden. Ook krijgt uw kind dan al een indruk van hoe er met zijn of haar belemmering wordt omgegaan.
Ik moest me voor mijn studie aanmelden via Studielink. Daar kon ik toen meteen aangeven dat ik een belemmering heb. Ik kon toen meteen contact zoeken met mijn studieadviseur. Pascal
Ook kan het slim zijn als uw kind contact zoekt met een student van de instelling die zelf last heeft van een beperking. Vraag door hoe de student zijn opvang ervaart.
Maar de sleutel is: praten! Kaart het ook aan als je speciale huisvesting nodig hebt. Marianne heeft een ernstige allergie en kan niet in een gewoon studentenhuis wonen:
Als er een open pot pindakaas in de keuken staat, of iemand heeft nootjes op de grond gegooid, dan kan ik daar al heel erg ziek van worden. Ik moet er écht voor zorgen dat ik niet in aanraking kom met voedingsmiddelen waar ik allergisch voor ben. Marianne.
Gelukkig heeft Marianne, met hulp van de universiteit, een woning voor haar alleen gevonden.
Vreemd?
Natuurlijk wil een jongvolwassene geen uitzondering zijn. Maar als de werkelijkheid is dat je speciale voorzieningen nodig hebt en dit aankaart, dan kan er veel meer dan je denkt. Wel goed om voor aanvang van de studie te vragen wat er allemaal kan. Zoals een conciërge van een universiteit opmerkte:
Natuurlijk mogen er hier geen honden binnen, maar we hebben een studente die een blindengeleidehond nodig heeft. Dat is natuurlijk geen enkel probleem. We hebben wel besproken dat die hond niet in het laboratorium mag, dat is niet verantwoord voor de hond en ook niet voor de studente. We hebben samen een andere oplossing gevonden. Wel jammer dat ik de hond niet mag aaien, het is een heel lief dier.
Is het echt zo ernstig?
Soms onderschatten studenten het probleem. Dat is jammer. Vorige week kreeg ik een mail van een moeder: “Mijn zoon studeert nu een paar maanden en het gaat niet zo heel goed. Hij heeft last van dyslexie. Zelf wil hij dat niet aankaarten, hij wil geen uitzondering zijn.”
Verstandig dat deze moeder de dyslexie van haar aankaart. Ik heb haar de link doorgestuurd van de mogelijkheden die we hebben voor studenten met dyslexie. De extra voorzieningen die er zijn zorgen ervoor dat een belemmering niet uitgroeit tot een echte handicap. Maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid voor studiesucces natuurlijk wel bij de student. De student moet zelf ondersteuning zoeken, maar heel fijn als ouders de weg wijzen, als dat nodig is.
De rol van ouders
In het Hoger Onderwijs wordt er veel zelfstandigheid gevraagd aan de student. De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider zal meestal niet vanuit zichzelf naar de student toegaan. De student moet zélf de regie nemen en hulp vragen.
Zorg ervoor dat je kind op tijd contact zoekt met de studieloopbaanbegeleider van het hbo of universiteit, een schoolleider
Helpt u uw zoon of dochter alstublieft hiermee. Probeer uw kind te leren dat hulp zoeken belangrijk is, zeker als er een vorm van beperking is. Handelt uw kind op een dergelijke manier, dan is onnodige uitval goed te voorkomen. Studenten met een belemmering vallen op deze manier niet vaker uit dan andere studenten.
Geef je kind complimentjes, maak hem bewust van zijn talenten en ambities. Maar laat hem wel werken aan zijn eigen verantwoordelijkheid. Dat geeft een kind zelfvertrouwen op een vroeg moment in de loopbaan. Dat is een grote hulp verderop. Een decaan.
Kritisch zijn op Open Dagen
Studenten met een belemmering geven vaak aan dat ze het lastig vinden om kritisch te kijken naar voorlichtingsbijeenkomsten. Ze kijken vaker té positief naar de informatie die ze te horen krijgen. Mag u als ouder mee naar een Open Dag? Doe dat dan vooral en kijk of deze hbo of universiteit voldoende voorzieningen heeft voor de student. Maar denk er wel aan dat de student uiteindelijk zijn eigen studiekeuze maakt.
Zelfstandigheid is belangrijk, ook bij een handicap
Zelfstandig kiezen is heel erg belangrijk. De student moet zélf de regie nemen op zijn studieloopbaan. Probeer als ouders de omslag te maken van je verantwoordelijk te voelen voor alles naar ‘alleen maar’ betrokken zijn bij je kind. Het groeiproces van ouderverantwoordelijkheid naar ouderbetrokkenheid is belangrijk en ingewikkeld. Ikzelf vond het ook heel lastig mijn kinderen ‘los te laten’. Maar op een bepaald moment moet dat wel. Tegelijkertijd is het wel belangrijk betrokken te blijven bij je kind. Zeker als het kind een beperking of belemmering heeft. Betrokken blijven bij je kind… dat is en blijft heel belangrijk.
Financiën
Als uw zoon of dochter een handicap heeft is het extra belangrijk goed samen te kijken naar geldzaken. Onder de tab ‘financiën’ vindt u hierover meer informatie. Voor studenten met een belemmering zijn er soms ook speciale voorzieningen.
Zie voor meer informatie de tab Financiën
Klachten?
Gaat de begeleiding van uw zoon of dochter echt niet naar wens. Er zijn ook altijd mogelijkheden om het ‘hoger op’ te zoeken. Uw studerende zoon of dochter kan altijd bijvoorbeeld bij een vertrouwenspersoon of klachtencommissie terecht. Hij of zij kan wijzen op verdere wegen. Uw zoon of dochter heeft rechten en universiteiten en hogescholen hebben een speciale verantwoordelijkheid voor studenten met een belemmering. Kan uw kind geen oplossing vinden binnen de instelling? Is de student het niet eens met de uitspraak van de klachtencommissie, dan kan hij ook nog ‘hogerop’. Ook scholierenvakbonden en studentenvakbonden spannen zich in voor studenten met een handicap.
Goed zoeken
Bij elke studiekeuze moet de keuze vooral gebaseerd zijn op de goede opleiding. Kijk wel naar de voorzieningen die er zijn voor studenten met een handicap. Op een Open Dag is er meestal niet veel informatie over dit onderwerp, maar ook op de site van de onderwijsinstelling vindt u veel informatie. Slim is het ook om te kijken naar de kwaliteit van de opleiding. Staat deze hogeschool of universiteit goed aangeschreven? Onderwijsinstellingen met veel aandacht voor de studenten ‘scoren’ meestal beter.
Denk niet te snel dat een bepaalde handicap echt een belemmering is bij een studie. Er kan meer dan u denkt.
Ben je student?
Hoewel dit blog bedoeld is voor ouders, weet ik dat ook veel studenten mijn artikelen lezen. Het zal je wel duidelijk zijn wat mijn boodschap is: Schaam je niet voor je belemmering maar praat er over. Doe dat zo snel mogelijk. Praat met de deskundigen op de hogeschool of universiteit en ook met ouderejaars. Dan krijg je een goed beeld van wat er allemaal kan. En vergelijk de opleidingen met elkaar, bijvoorbeeld via ‘feiten en oordelen’ op www.studiekeuze123.nl of de eerder genoemde vergelijkingssite.
Reageren?
Wilt u reageren op dit artikel? Ben je scholier of student? Bent u ouder van een scholier of student? Werkt u als onderwijsprofessional of zorgverlener? We horen uw ervaringen of mening heel graag. Anderen kunnen daar weer van profiteren.
Kent u of ken je iemand die baat heeft bij dit artikel? Fijn als je het doorgeeft. Alle artikelen op dit blog zijn rechtenvrij en kunnen door iedereen gebruikt en gedeeld worden.