Tussenjaartip 10, zelfreflectie en actief op zoek

Met tussenjaartip 10 sluit ik de serie tussenjaartips voor ouders en ’tussenjaarders’ af. Een tussenjaar geeft, als het goed is, vooral ruimte. Voor zelfreflectie, om te ontdekken wie je bent. Maar ook om actief te zoeken naar een goed toekomstperspectief.

Op een Open Dag je echt verdiepen in wat je ziet

Tussenjaartip 10: Tijd voor zelfreflectie

We leven in een jachtige tijd. En het tempo waarin we leven lijkt steeds sneller te gaan. Tegelijkertijd is dit een tijd met heel veel mogelijkheden. Prachtig. Maar dat betekent ook dat we keuzes moeten maken. Een goede keuze vereist zelfkennis. Wie ben ik? Wat wil ik? Wat past bij mij? Dat zijn vragen die bij iedere grote keuze gesteld moeten worden. Maar juist ons levenstempo maakt het lastig om diep over jezelf na te denken.

Neem rust

Ook jongeren moeten af en toe ‘even uit de trein’ stappen om zicht te krijgen op waar ze mee bezig zijn. Dat helpt bij het maken van keuzes, en ook bij het maken van een studiekeuze. In haar onderzoek naar de effecten van een tussenjaar zegt onderwijskundige Jessica Tadema dat het belangrijk is om uit je comfortzone te stappen. Dat je in een onzekere, nieuwe situatie juist weer nieuwe dingen van jezelf ontdekt. Ook van ‘leegte’, zelfs van ‘nietsdoen’ leer je.

Niets doen !!!!!!!!!!!!!!!!!!!?????????????????

Ik zie in gedachten heel wat ouders nu met hun werkbrauwen fronsen. Nietsdoen??? Lummelen???.
Nee, dat bedoel ik niet. Ik bedoel actief de stilte opzoeken, wandelen, mediteren, yoga, fietsen, sporten, misschien je gedachten opschrijven, misschien bidden… Alles waardoor je gedachten tot rust komen. Zelfreflectie is ook hard werken. Daarnaast moet een ’tussenjaarstudent’ veel dingen uitproberen. In de tussenjaartips heb ik het er uitgebreid over gehad: Open Dagen bezoeken, meeloopdagen afspreken, verschillende soorten (vrijwilligers)werk uitproberen en wie weet, misschien ook reizen. De kern moet zijn: ‘Nadenken over je studiekeuze en loopbaan’.

Studiekeuze en loopbaan, wat moet je kunnen?

Er is onderzoek gedaan naar hoe je vorm kunt geven aan je studiekeuze en loopbaan (o.a. door Marinka Kuijpers). Het gaat om het leren van vijf belangrijke competenties (vaardigheden) als je keuzes moet maken voor je toekomst:

1. Wie ben ik, wat kan ik?
2. Wat wil ik, wat drijft mij?
3. Welk soort werk past bij mij?
4. Wat wil ik worden?
5. Wie kan mij daarbij helpen?

Wat betekenen deze vragen concreet en hoe kun je je studiekeuze en loopbaan hiermee vormgeven? Ouders doen jongvolwassenen een plezier door te praten over hun loopbaan en de dingen die ze al kunnen. Door loopbaangesprekken te voeren.

Tussenjaartip 10: Zorg dat de jongere actief blijft

Het lijkt in tegenspraak met zelfreflectie. Maar het is belangrijk dat de jongere ook actief blijft. ‘Hangen’ is helemaal fout. Niet erg als uw zoon of dochter een paar weken rondhangt… maar worden de weken maanden, dan is het tijd voor actie. Maak het als ouder uw kind niet te makkelijk. Het is juist belangrijk buiten je comfortzone te komen. Je te realiseren dat je nu echt wel in actie moet komen. Dat het anders helemaal niks wordt met jou en je toekomst.

De geldkraan

Een krachtig, maar niet zo’n leuk middel, is de geldkraan. Ziet u dat uw kind geen stap verder komt, geen tussenjaarprogramma volgt, geen open dagen bezoekt, niet werkt. Draai dan de geldkraan gerust een beetje dicht.

Meebetalen

Een student die bij zijn ouders inwoont betaalt gemiddeld zo’n €125,00 kostgeld per maand. Heel redelijk om dit ook aan de inwonende ’tussenjaarder’ te vragen. Die 125 euro dekken natuurlijk de kosten van kost en inwoning niet. Heel redelijk om bij ‘geen actie’ van de ’tussenjaarder’ meer bijdragen in de gezinskosten te vragen. Tenslotte functioneert de ’tussenjaarder’ in een veilige omgeving die u als ouder hebt gecreëerd: de hypotheek of huur, de verzekeringen, het reilen en zeilen van de huishouding… allemaal zaken waar de jongvolwassene zich misschien niet van bewust is. Maar die u wel ‘levert’ als ‘hotel mama’. Tenslotte hoort het bij volwassen worden dat je leert met geld en een budget om te gaan. En dat je leert ‘je eigen broek’ op te houden.

En meehelpen

Daarnaast is het ook logisch dat de jongere taken in het huishouden doet. Als hij op eigen benen staat zal er ook een huishouden moeten draaien. Goed om dat in een tussenjaar te leren, inclusief koken, de was doen, poetsen etc. Probeer als ouder niet al te veel te pamperen.

Tussenjaartip 10: Trek een grens

Ik vind het belangrijk dat ouders grenzen trekken. Wordt zelfreflectie ‘nietsdoen’? Faciliteer dit niet te lang. Dat is slecht voor de jongere en slecht voor de huiselijke sfeer. Stel deadlines. Maak bijvoorbeeld per maand een lijstje van wat er gedaan moet worden om vorm te geven aan die zelfreflectie. Doe dat bij voorkeur voor het tussenjaar begint. Maar anders zo snel mogelijk.

Concreet

Een voorbeeld:

• In september ga je naar de open dag van… en van…
• Je praat met… en met… die… beroep heeft
• En je verdiept je in de volgende werksoorten….
• Dat doe je door … sites te bezoeken en bij … bedrijven informatie te vragen.

Overigens moet ik eerlijk zeggen dat dit mijn zwakke punt is als moeder. Omwille van de lieve vrede heb ik vaak teveel ‘laten lopen’. Maar voor een jongere is dat echt niet goed. En ongemerkt worden de lummelmaanden… lummeljaren. Dan is een tussenjaar mislukt. Vooral voor de jongere zelf is dit een nare ervaring. Zijn oude vrienden bereiken van alles, hij blijft stilstaan. Dat gun je niemand.

Tussenjaartip 10: Persoonlijke ontwikkeling

Een goed besteed tussenjaar helpt daarentegen juist heel goed bij het maken van een studiekeuze of beroepskeuze. Onderwijskundig onderzoeker Jessica Tadema: ‘Bij de studenten die ik heb gesproken was hun tussenjaar een soort snelkookpan waarin er veel ruimte was voor hun persoonlijke ontwikkeling. Daar waren drie dingen vooral belangrijk bij:

1. Aandacht voor jezelf: De studenten hadden de tijd en rust om na te denken over zichzelf, hun interesses en hun toekomst
2. Aandacht voor de wereld buiten jezelf: Door het opdoen van nieuwe ervaringen door nieuwe activiteiten te ondernemen, ontdekten ze wie ze in hun kern zijn
3. Andere omgeving: Omdat ze in een andere omgeving (red. baan, niet op school, op reis) waren was er ruimte om deze persoonlijke ontwikkeling ook tot zichzelf toe te laten. Die ruimte draagt ook bij aan het studiekeuzeproces.’

Extra hulp nodig?

Heeft uw kind bepaalde problemen waar wellicht deskundige hulp bij nodig is. Bespreek dit dan bijvoorbeeld met uw huisarts of de decaan van de school waar uw kind op zat. Er zijn genoeg mogelijkheden om jongvolwassenen te helpen. Huisartsen kunnen verwijzen naar jongerenpsychologen, decanen kunnen verwijzen naar jongerencoaches. Op dit blog vindt u verschillende interviews met professionals die zich bezighouden met het begeleiden van jongeren. Sommige jongeren hebben echt wel een extra steuntje in de rug nodig.

Meer tussenjaartips

Tussenjaar tip 1: Spring niet in het diepe
Tussenjaar tip 2: Echt wel studeren?
Tussenjaar tip 3: Focus
Tussenjaar tip 4: Meelopen
Tussenjaar tip 5: Iets bijzonders?
Tussenjaar tip 6: Begeleiding nodig?
Tussenjaar tip 7: Chillen
Tussenjaar tip 8: ‘Zomaar’ een baantje?
Tussenjaar tip 9: Studie voor het leven?
Tussenjaar tip 10: Zelfreflectie

Meer weten over studiekeuze, studeren, tussenjaar en studiekosten? Volg dan de Facebookgroep voor ouders: Ouders en Studie.

Ook interessant: het artikel in Trouw over tussenjaar: Hoe voorkom voorkom je dat een tussenjaar ontaardt in oeverloos bankhangen.