Langstudeerboete voorkomen? 5 tips

De regering wil een boete invoeren voor lang studeren. Wanneer gaat de langstudeerboete in? In dit artikel 5 tips om deze boete voorkomen.

Wanneer gaat de langstudeerboete in?

Het plan is om de langstudeerboete in te voeren vanaf collegejaar 2026/2027. Deze gaat dan gelden voor studenten die meer dan een jaar uitlopen met hun studie. Voor hbo studenten geldt dit als zij langer dan 5 jaar met hun bachelor bezig zijn. Voor universitair studenten is dit langer dan 4 jaar. Zij zouden 3000 euro bovenop het collegegeld moeten gaan betalen.

Het kabinet bekijkt ook mogelijkheden om in plaats van deze boete het collegegeld extra te verhogen met 1000 euro per jaar. Geplande bezuinigingen zouden dan toch kunnen worden gehaald. Onderstaande tips 2 tot en met 5 zijn ook daarvoor helpend. Het wettelijk collegegeld voor 2025/2026 is € 2.601,-

Waarom een langstudeerboete?

Veel studenten lopen meer dan een jaar uit. Ongeveer de helft van de hbo-ers haalt met minder dan een jaar vertraging het bachelor diploma. Op universiteiten lukt dit ongeveer 3 van de 4 studenten die in het eerste jaar niet zijn geswitcht.

Studievertraging zorgt voor een hogere studieschuld, omdat het aantal jaren recht op basisbeurs precies geldt voor de officiële duur van de studie. Voor een hbo bachelor studie is dat 4 jaar. Voor een universitaire bachelor 3 jaar. Omdat de overheid een paar duizend euro (afhankelijk van de opleiding) subsidie betaalt voor elk studiejaar, kost vertraging de schatkist veel geld.

Tegen de langstudeerboete

Studievertraging tegengaan is dus een goed idee voor zowel de overheid als studenten. Toch ben ik om een aantal redenen tegen de langstudeerboete. Deze zorgt voor vergroting van kansenongelijkheid en ik vrees dat hierdoor studiekeuzestress bij scholieren zal toenemen. Bovendien is het vooral vanwege prestatiedruk nu al slecht gesteld met de mentale gezondheid van veel studenten. Daarom volgen hier 5 tips om studievertraging tegen te gaan en de langstudeerboete te voorkomen.

Tip 1: Protesteren!?

Of dit plan echt wordt uitgevoerd, is nog niet zeker. Misschien kunnen protesten ervoor zorgen dat deze er toch niet komt. In 2010 werd ook een langstudeerboete ingevoerd. Dat zorgde toen ook voor grote protesten. In 2012, na de val van het toenmalige kabinet, werd die boete weer  afgeschaft.

Wie gaat protesteren doet er goed aan dit vreedzaam te doen. Niet alleen om anderen niet te schaden; een strafblad kan grote gevolgen hebben voor je loopbaankansen.

Tip 2: Weet waar je aan begint

Gemiddeld stopt bijna 1 op de 3 studenten in de loop van het eerste jaar met de gekozen studie. De meesten starten het volgende collegejaar met een andere studie. Dit zorgt voor vertraging. De belangrijkste reden om te stoppen is dat de studie niet aan de verwachtingen voldeed, blijkt uit enquêtes. Goed verdiepen in studies is daarom belangrijk. Kijk hier voor verschillende manieren waarop ik gratis hulp geef aan studiekiezers en ouders.

Tip 3: Start niet zomaar met studeren

Een sterke motivatie zorgt ervoor dat je flink je best doet. Merk je als ouder dat jouw kind weinig actief bezig is met de studiekeuze, bespreek dan de optie om nog niet te starten met studeren. Na het behalen van een diploma havo, vwo of mbo niveau 2 is een jongere niet meer leerplichtig. Wil je graag dat jouw kind doorstudeert, dan vind je een eventueel tussenjaar misschien spannend. Maar een tussenjaar kan worden gebruikt om een betere overstap te maken naar een vervolgopleiding. Starten met studeren zonder goede oriëntatie en motivatie vergroot te kans op uitval en studievertraging.

Tip 4: Vraag hulp

Ook na de studiestart blijf je als ouder belangrijk. Blijf belangstelling tonen en vragen stellen. Studenten vertellen niet vaak uit zichzelf dat het niet lekker loopt, of dat ze twijfelen of ze de goede keuze hebben gemaakt. En hbo’s en universiteiten mogen ouders vanwege de privacy-wet niet informeren over hoe het met hun kind gaat.

Bespeur je twijfels of problemen, raad je kind dan aan om contact op te nemen met de studieadviseur of studentendecaan. Ik hoor vaak van studenten dat ze wilden dat ze dit eerder hadden gedaan. Goede begeleiding kan studievertraging voorkomen. Ook iets om goed naar te kijken bij de studiekeuze.

Tip 5: Werk niet teveel naast de studie

3 op de 4 studenten werkt naast de studie. Dit helpt om de studieschuld niet ver te laten oplopen. En dit zorgt voor waardevolle ervaringen en ontwikkeling buiten de studie. Maar teveel werken is niet goed voor de studievoortgang.

Bachelor studenten die een bijbaan hebben werken gemiddeld 13,5 uur per week. Van de studenten die meer dan 16 uur per week werken, zegt bijna 1 op de 3 dat dit zorgt voor slechtere studieresultaten. Wie de studieschuld niet te ver wil laten oplopen, kan eventueel werken en geld sparen in een tussenjaar voorafgaand aan de studiestart. Zodat werken naast de studie minder nodig is.

Vooral in het eerste jaar is het belangrijk om nog niet teveel te werken, zodat er voldoende tijd is om te wennen aan studeren en contact te leggen met studiegenoten. Uit onderzoek blijkt dat je goed voelen op een campus en tussen medestudenten ook zorgt voor betere studieresultaten.

Langstudeerboete door een tussenjaar?

Een tussenjaar voorafgaand aan een bachelor studie of tussen een bachelor en master zorgt niet voor een langstudeerboete als je in die periode niet staat ingeschreven als student. Zorgt een tussenjaar voor beter studeren daarna dan verkleint dit de kans op studievertraging.

Studenten die stoppen met hun studie, dan een tussenjaar hebben en vervolgens starten met een andere studie, lopen vertraging op. Of zij te maken krijgen met de langstudeerboete hangt af van de regels die hiervoor gaan gelden (deze zijn nog niet bekend), hoe lang zij al studeerden voor de stop en het verloop van de nieuwe studie.