Langstudeerboete voorkomen? 5 tips
De nieuwe regering wil een boete invoeren voor lang studeren. Wanneer gaat de langstudeerboete in? Op 18 oktober is hiertegen in Den Haag een demonstratie. In dit artikel tips voor wie gaat demonstreren en nog 4 tips om deze boete voorkomen.
Wanneer gaat de langstudeerboete in?
Het plan is om de langstudeerboete in te voeren vanaf collegejaar 2026/2027. Deze gaat dan gelden voor studenten die meer dan een jaar uitlopen met hun studie. Voor hbo studenten geldt dit als zij langer dan 5 jaar met hun bachelor bezig zijn. Voor universitair studenten is dit langer dan 4 jaar. Zij zouden 3000 euro bovenop het collegegeld moeten gaan betalen. Het wettelijk collegegeld is nu 2530 euro per jaar.
Waarom een langstudeerboete?
Veel studenten lopen meer dan een jaar uit. Ongeveer de helft van de hbo-ers haalt met minder dan een jaar vertraging het bachelor diploma. Op universiteiten lukt dit ongeveer 3 van de 4 studenten, waarbij een switch in het eerste jaar niet is meegerekend. Studievertraging zorgt voor een hogere studieschuld, omdat het aantal jaren recht op basisbeurs precies geldt voor de officiële duur van de studie. Voor een hbo bachelor studie is dat 4 jaar. Voor een universitaire bachelor 3 jaar. Omdat de overheid meebetaalt aan studies, kost studievertraging de schatkist veel geld.
Langstudeerboete door een tussenjaar?
Een tussenjaar voorafgaand aan een bachelor studie of tussen een bachelor en master zorgt niet voor een langstudeerboete, als je in die periode niet staat ingeschreven als student. Als zo’n tussenjaar zorgt voor beter studeren daarna, verkleint dit de kans op studievertraging. Studenten die stoppen met hun studie, dan een tussenjaar hebben en vervolgens starten met een andere studie, lopen vertraging op. Of zij te maken krijgen met de langstudeerboete hangt af van hoe lang ze al studeerden voor de stop en het verloop van de nieuwe studie.
Tegen de langstudeerboete
Studievertraging tegengaan is dus een goed idee voor zowel de overheid als studenten. Toch ben ik om een aantal redenen tegen de langstudeerboete. Deze zorgt voor vergroting van kansenongelijkheid en ik vrees dat hierdoor studiekeuzestress bij scholieren zal toenemen. Bovendien is het vooral vanwege prestatiedruk nu al slecht gesteld met de mentale gezondheid van veel studenten. Daarom volgen hier 5 tips om studievertraging tegen te gaan en de langstudeerboete te voorkomen.
Tip 1: Protesteren!?
Of dit plan echt wordt uitgevoerd, is nog niet zeker. Misschien kunnen protesten ervoor zorgen dat deze er toch niet komt. De Landelijke Studentenvakbond roept op om hiertegen te demonstreren op 18 oktober in Den Haag. In 2010 werd ook een langstudeerboete ingevoerd. Dat zorgde toen voor grote protesten. In 2012, na de val van het toenmalige kabinet, werd die boete weer afgeschaft.
Wie gaat protesteren doet er goed aan dit vreedzaam te doen. Niet alleen om anderen niet te schaden; een strafblad kan grote gevolgen hebben voor je loopbaankansen.
Tip 2: Weet waar je aan begint
Gemiddeld stopt bijna 1 op de 3 studenten in de loop van het eerste jaar met de gekozen studie. De meesten starten het volgende collegejaar met een andere studie. Dit zorgt voor vertraging. De belangrijkste reden om te stoppen is dat de studie niet aan de verwachtingen voldeed, blijkt uit enquêtes. Goed verdiepen in een studie is daarom belangrijk bij de studiekeuze.
Tip 3: Start niet zomaar met studeren
Een sterke motivatie zorgt ervoor dat je flink je best doet. Merk je als ouder dat jouw kind weinig actief bezig is met de studiekeuze, bespreek dan de optie om nog niet te starten met studeren. Na het behalen van een diploma havo, vwo of mbo niveau 2 is een jongere niet meer leerplichtig. Wil je graag dat jouw kind doorstudeert, dan vind je een eventueel tussenjaar misschien spannend. Maar een tussenjaar kan worden gebruikt om een betere overstap te maken naar een vervolgopleiding. Starten met studeren zonder goede oriëntatie en motivatie vergroot te kans op uitval en studievertraging.
Tip 4: Vraag hulp
Ook na de studiestart blijf je als ouder belangrijk. Blijf belangstelling tonen en vragen stellen. Studenten vertellen niet vaak uit zichzelf dat het niet lekker loopt, of dat ze twijfelen of ze de goede keuze hebben gemaakt. En hbo’s en universiteiten mogen ouders vanwege de privacy-wet niet informeren over hoe het met hun kind gaat. Bespeur je twijfels of andere mogelijke problemen, raad je kind dan aan om contact op te nemen met de studieadviseur of studentendecaan. Ik hoor vaak van studenten dat ze wilden dat ze dit eerder hadden gedaan. Goede begeleiding kan studievertraging voorkomen. Ook iets om goed naar te kijken bij de studiekeuze.
Tip 5: Werk niet teveel naast de studie
3 op de 4 studenten werkt naast de studie. Dit helpt om de studieschuld niet ver te laten oplopen. En dit zorgt voor waardevolle ervaringen en ontwikkeling buiten de studie. Maar teveel werken is niet goed voor de studievoortgang.
Bachelor studenten die een bijbaan hebben werken gemiddeld 13,5 uur per week. Van de studenten die meer dan 16 uur per week werken, zegt bijna 1 op de 3 dat dit zorgt voor slechtere studieresultaten. Wie de studieschuld niet te ver wil laten oplopen, kan eventueel werken en geld sparen in een tussenjaar voorafgaand aan de studiestart. Zodat werken naast de studie minder nodig is.
Vooral in het eerste jaar is het belangrijk om nog niet teveel te werken, zodat er voldoende tijd is om te wennen aan studeren en contact te leggen met studiegenoten. Uit onderzoek blijkt dat je goed voelen op een campus en tussen medestudenten ook zorgt voor betere studieresultaten.
Ik kan het antwoord op mijn situatie nergens helder vinden. Ik heb binnen 4 jaar mijn Bachelor rechtsgeleerdheid afgerond. In mijn 4de jaar ben ik tevens begonnen met een nieuwe bachelor. Geldt de langstudeerboete dan straks ook voor mij?
Beste Jorn, dit is nog onbekend, omdat de regels voor de langstudeerboete nog moeten worden bepaald. Hier wordt aan gewerkt door het ministerie van Onderwijs. Wanneer deze regels klaar zijn en worden bekendgemaakt is ook nog onbekend. Op 18 oktober a.s. is er in Den Haag een demonstratie tegen invoering van de langstudeerboete, zie https://lsvb.nl/2024/09/24/studentenbond-roept-demonstratie-op-tegen-langstudeerboete-en-verlaagde-basisbeurs-we-worden-financieel-kapot-gemaakt/?fbclid=IwY2xjawFrJlBleHRuA2FlbQIxMQABHW6HfsZxz-YmpKKLs-lwP0DXGlF70QtViaTq3vDQrkkRtHJkpRDHuLI4kA_aem_6E0BwKYqXGdIqdZWvoNu5w
Wat ik zou willen weten is: als je in deeltijd studeert dan doe je dus ook langer over je bachelor. Moet je dan ook betalen? En als je moet werken omdat je anders niet rond komt en daardoor ook langer studeert moet je dan ook betalen?
Beste Claire, omdat het kabinet het plan voor de langstudeerboete nog niet heeft uitgewerkt zijn de regels hiervoor nog niet bekend. Een deeltijdstudie heeft ook een officiële lengte. Ik verwacht dat je die ook met een jaar mag overschrijden. Het zou denk ik mooi zijn als de boete inkomensafhankelijk wordt, maar ik vrees dat die kans klein is. Het plan moet dus nog worden uitgewerkt en aangenomen, dus wie weet…
Beste mevrouw Vogels,
Ik heb vorig studiejaar mijn bachelor afgerond en ben in september 2024 begonnen met een masteropleiding. Ik overweeg echter om een studieswitch te maken, in november te stoppen met deze master en in september 2027 te beginnen met een nieuwe master. Zou in dat geval de periode (drie jaar) waarin ik niet ingeschreven stond voor een master tellen als lang studeren en moet ik dan minimaal (3.000*3=9.000) euro boete betalen?
Met vriendelijke groeten
Beste N, het plan voor de langstudeerboete moet nog worden uitgewerkt en aangenomen, dus dit is nog niet zeker, maar het lijkt mij dat de periode dat je niet staat ingeschreven als student onder bepaalde voorwaarden niet gaat meetellen voor de studieduur, zoals dat mu ook het geval is bij het recht op studiefinanciering: als je tussendoor uitschrijft hou je evenveel recht op studiefinanciering, maar je moet wel binnen 10 jaar nadat je bent gestart met studeren het diploma halen, zie https://duo.nl/particulier/studiefinanciering/hoelang-recht.jsp en https://duo.nl/particulier/studiefinanciering/gift-of-terugbetalen.jsp
Beste Danielle,
Dank voor het artikel. Ik vraag me af, is er sprake van stapeling bij meerdere jaren uitloop? Alsin, stel ik doe 4 jaar over mijn eenjarige master (dat doe ik, want ik doe twee masters tegelijk en wil nog op uitwisseling etc), krijg ik dan 2x een boete?
Groeten van Marah
Beste Marah, dit staat nog niet vast, omdat het plan voor de langstudeerboete nog moet worden uitgewerkt. Ik vermoed dat voor masters ook zal gaan gelden dat je 1 jaar mag uitlopen op de officiële duur die ervoor staat, en daarna met de langstudeerboete te maken krijgt, als deze inderdaad wordt ingevoerd. En dat ik vermoed dat je dan geen dubbele langstudeerboete zult krijgen als je 2 masters tegelijk doet.
Hai Daniëlle, bedankt voor dit heldere artikel. Mijn dochter isvoor 1 feb gestopt. Daardoor krijgt ze al 5 maanden stufibeurs ‘verloren’. Ze start nu met een nieuwe hbo opleiding.
Maar hoe zit het met de overstap na de propedeuse hbo naar WO?
Ze begint dan weer in het 1e jaar wo: dus van haar stufi(totaal 4 jaar beurs) heeft ze dan nog maar 2 jaar en 7 maanden over , denk ik, omdat ze 1 jaar en 5 maanden gebruikt heeft voor het hbo, …klopt dit?
En geldt het als vertraging?
Hai Jako, dit wordt inderdaad gezien als 5 maanden ‘vertraging’. Voor een hbo bachelor opleiding krijgen studenten 4 jaar basisbeurs. De 5 maanden die jouw dochter al heeft gekregen wordt hier vanaf gehaald. Als jouw dochter start met een nieuwe hbo bachelor heeft ze nog 3 jaar en 7 maanden over. Voor een bachelor opleiding aan een universiteit krijgen studenten 3 jaar basisbeurs. Start jouw dochter daarmee, dan heeft ze nog 2 jaar en 7 maanden over. Gaat ze na de hbo bachelor een master doen aan het hbo dan krijgt ze voor een 1-jarige master nog 1 jaar basisbeurs, en voor een 2 jarige master nog 2 jaar basisbeurs. Voor een master aan een universiteit na een hbo-bachelor krijg je een jaar minder basisbeurs: in dat geval geen basis beurs voor een 1 jarige master en 1 jaar basisbeurs voor een 2-jarige master. Meer informatie hierover geeft dit artikel (kijk onder het kopje ‘Hoe lang krijg je de basisbeurs als je na het hbo nog een master gaat doen?): https://weblog.wur.nl/studiekeuzekind/hoe-lang-krijg-je-de-basisbeurs/ Let op: er zijn uitzonderingen en aan mijn antwoorden kun je geen rechten ontlenen. DUO gaat over de uitvoering van de studiefinanciering.
Mijn zoon van 18 wil na het halen van hbo propedeuse stoppen. Vervolgens twee vakken vwo in 1 jaar halen op de Vavo. ( geen idee of hij dan studiefinanciering krijgt) en dan Brdrijfskunde op universiteit doen. Gaat de langstudeerperiode dan in schooljaar 26-27 in? Of tellen het jaar op hbo en VAvo ook mee?
Beste meneer/mevrouw Klein, de plannen voor de langstudeerboete staan nog niet vast en moeten nog worden uitgewerkt. Zoals het er nu uitziet wordt dit ingevoerd vanaf collegejaar 2026-2027 en gaat dan gelden voor studenten die meer dan een jaar uitlopen met hun studie. Een universitaire bachelor duurt officieel 3 jaar. Ik verwacht dat het jaar dat uw zoon op het hbo studeerde hierbij zal worden opgeteld, en dat het jaarvop de vavo niet meetelt, zoals dat nu al het geval is bij het recht op de basisbeurs voor studiefinanciering. Als uw zoon niet uitloopt met de universitaire bachelor, heeft hij in totaal 4 jaar een bachelor opleiding gevolgd en zou dan volgens wat er nu bekend is geen langstudeerboete krijgen. Dit plan kan nog wijzigen bij uitwerking.
Dank voor de uitleg!
Na 3 jaar is mijn dochter overgestapt naar een andere hbo studie. Toen was de langstudeerboete bij ons nog niet bekend. Geldt de boete ook bij overstap naar een andere hbo studie?
Beetje vreemd als de spelregels tussentijds worden aangepast door de overheid. Nu moet ze het na dit jaar al zonder ov kaart en studiefinanciering doen. Die keuze is bewust gemaakt. Dat de langstudeerboete daarbovenop komt is geen rekening mee gehouden
Beste Sandra, het zou heel vervelend zijn als dit ook gaat gelden voor jongeren die al aan het studeren zijn en al vertraging hebben opgelopen. Of dit ook het geval zal zijn, is nog niet zeker, omdat de regels daarvoor nog worden uitgwerkt door het ministerie. Of de langstudeerboete inderdaad wordt ingevoerd is ook nog niet zeker; het plan moet ook nog worden aangenomen door de kamer.
Heel graag gedaan!
Beste mevrouw Vogels,
Dank voor de duidelijke uitleg. In onze omgeving wordt de boete meegenomen in de keuzes voor verdere studie. In de laatste berichten in de media wordt plotseling gesproken over 2025 als ingangsdatum voor de langstudeerdersboete en niet 2026. Is dit u ook opgevallen? Het maakt nogal wat uit. Vriendelijke groeten, A. Beukema
Beste meneer of mevrouw Beukema, dat zou nogal wat kunnen uitmaken inderdaad. Waar heeft u 2025 vernomen? Dat lijkt mij lastig haalbaar. Volgens mijn informatie is de invoering van de langstudeerboete gepland vanaf collegejaar 2026/2027. Kunt u aangeven hoe dit in uw omgeving wordt meegenomen in de keuzes voor verdere studie?
Dank voor uw snelle reactie. Zo zeker als ik was van 2025 als ingangsdatum, zo lastig kan ik u nu vertellen waar ik het heb meegekregen. Ik denk in de krant of op de radio, rondom de komst van het nieuwe kabinet. We hebben het zeker gehoord en vonden het vrij ingewikkeld worden, vandaar mijn vraag hierboven aan u.
In onze omgeving zien we dat vooral ouders met minder gemotiveerde kinderen worstelen met deze voorgenomen boete. Ook kennissen of vrienden met kinderen met faalangst of andere problematiek. Toch gaan voor de universiteit of beter hbo? Een enkele overweegt zelfs mbo, omdat het kind tenminste een baan kan vinden is de redenering. Voor onszelf maakt het in zoverre uit dat ons kind misschien een tussenjaar wil inlassen. Dan maakt de ingangsdatum wel uit. Hoelang mag een student nu eigenlijk uitlopen op zijn/haar studie om wat voor reden dan ook?
Nogmaals dank, A. Beukema
Op dit moment is het zo dat studenten een basisbeurs, en eventueel ook een aanvullende beurs (afhankelijk van het inkomen van de biologische ouders) krijgen voor precies de lengte van de studie. Voor een hbo bachelor is dat 4 jaar en een universitaire bachelor 5 jaar. Beide zijn een gift als de student binnen 10 jaar na start met de studie het bachelor diploma heeft gehaald (dit mag een andere bachelor zijn dan waarmee is gestart). Is binnen die termijn het bachelordiploma niet gehaald, dan moet alles weer worden terugbetaald, met rente. Mbo studenten krijgen pas een basisbeurs vanaf 18 jaar, in tegenstelling tot studenten jonger dan 18 aan hbo of universiteit. Jongeren die van mbo naar hbo gaan, krijgen opnieuw recht op een basibeurs, voor dezelfde termijn als hiervoor beschreven. Voor meer informatie hierover, zie https://weblog.wur.nl/studiekeuzekind/studiefinanciering-in-het-kort/
Ouders van jongeren die minder gemotiveerd zijn, raad ik aan om met hun kind in gesprek te gaan over de optie van een tussenjaar. Dit brengt risico’s met zich mee, maar kan met goede begeleiding van ouders ook zorgen voor een betere overstap naar een vervolgopleiding en daardoor minder kans op een studiestop en studievertraging. Lees hiervoor gratis e-gids ‘Hoe elke jongere kansen kan vergroten in een tussenjaar’ (+/- 20 min leestijd): https://weblog.wur.nl/studiekeuzekind/gratis-tussenjaar-gids-voor-ouders/
Hartelijk dank. Zijn er ook studievoorlichtingsactiviteiten die we kunnen bezoeken of zijn die te algemeen?
Ja, komend studiejaar geef ik weer webinars, waarvoor je dan hier gratis kunt inschrijven https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/ouders/webinar-voor-ouders.htm data en thema’s worden begin komend jaar bekend gemaakt. Als je op deze pagina inschrijft voor de nieuwsbrief krijg je daarvan bericht. Elk webinar heeft een thema; bijvoorbeeld: ‘slim orienteren op de studiekeuze’,’hoe kun je ontdekken wat bij je past en hoe kunnen ouders daarbij helpen’ Er komt ook weer een webinar over studiekosten en studiefinanciering.
Bij de Bachelor open dag in Wageningen op zaterdag 9 november geef ik ook aparte voorlichtingsrondes over studiekosten en studiefinanciering. Daarvoor kun je gratis inschrijven op deze pagina: https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/bachelor/studiekeuze-bachelor/bachelor-open-dag.htm
Die dag geef ik ook workshop Keuzeplan voor studiekiezers en ouders. Deze pagina geeft hierover informatie en mogelijkheid voor gratis inschrijving: https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/ouders/workshop-keuzeplan.htm
Wat een sterk artikel!