Als je kind extra zorg nodig heeft
Door Hermien Miltenburg
Steeds meer jongvolwassenen hebben extra zorg nodig. Hierover sprak ik Miriam van de Pol, zorgcoördinator van het Pierson College in de Bosch. Mijn vraag aan haar: ‘Wat doe je als je kind extra zorg nodig heeft? Kan de school hierin begeleiden?
Miriam: Mijn werk als zorgcoördinator
Mijn school telt 1670 leerlingen. Daarvan zijn er zo’n 400 die extra zorg nodig hebben. De grootste groep leerlingen heeft problemen met dyslexie, zo’n 200. Er zijn ook leerlingen met sociaal-emotionele problemen. Ik verwijs leerlingen door naar schoolmaatschappelijk werk , de psycholoog of andere deskundigen. Ook proberen we de school zó te organiseren dat er speciale voorzieningen zijn. Denk dan bijvoorbeeld aan verkorte lestijden .
De mentor is belangrijk
We bespreken op school welke leerlingen speciale zorg nodig hebben. Vaak signaleert de mentor problemen, soms zoeken ouders contact, soms ook komt de leerling zelf naar me toe. Ik organiseer dan verwijzingen naar professionals buiten school en houd contact met de mentor. Voor docenten en mentoren een zware extra belasting. Wat doe je met een leerling die emotionele problemen krijgt na een (vecht)scheiding? Hoe ga je om met leerlingen met autisme? Hoe bespreek je leerproblemen zoals dyscalculie?
Voorbereiding op studeren
We doen wat we kunnen om leerlingen ‘binnen het systeem’ te houden. maar dat is niet voldoende. Leerlingen op havo of vwo willen meestal gaan studeren. De wereld van het hbo en zeker de universiteit is heel anders. Toen er nog voldoende subsidie was voor het speciaal onderwijs werden leerlingen voorbereid op ‘de grote wereld buiten school’. Nu is dat geld er niet meer. En ons ontbreekt de tijd die voorbereiding op hbo of wo echt goed te doen.
Als je kind extra zorg nodig heeft
Voor alle ouders van aanstaande studenten is het lastig je kind goed te coachen bij studiekeuze. Als je kind extra zorg nodig heeft komt er een uitdaging bij. Mijn advies is altijd open kaart te spelen met de opleiding van de keuze van je kind. Ga als ouder altijd mee naar een intake op het mbo, het hbo of de universiteit. Bespreek de problemen open. Dat is een goede opening om problemen te voorkomen. Miriam van de Pol, zorgcoördinator
Als je kind extra zorg nodig heeft en privacy van de student
Myriam bespreekt een probleem dat ik helaas maar al te goed ken uit de dagelijkse praktijk op hogescholen en universiteiten (helaas ken ik het mbo niet goed genoeg om hier iets over te zeggen). De wetgeving op dit gebied is heel streng. Hbo’s en universiteiten mogen in principe geen problemen bespreken met ouders van studenten. Dat heeft te maken met de privacy van de student. Maar voor ouders is er dan wel een heel begrijpelijk dilemma. Je voelt je verantwoordelijk voor het welzijn van je kind. Ook als hij of zij gaat studeren. Wat te doen?
Bespreekbaar maken
Ik adviseer ouders om heel goed met hun kind te praten over de problemen die het studeren kunnen belemmeren. Dat is echt de basis. Op hbo’s en universiteiten zijn er veel mogelijkheden om studenten extra zorg te geven. Maar de student moet zélf met een hulpvraag komen. De student moet zélf realiseren dat hij extra ondersteuning nodig heeft. Dat is niet iets om je voor te schamen. Het is juist bijzonder slim om aan te geven dat je speciale faciliteiten nodig hebt. Heb je bijvoorbeeld dyslexie? Niks erg. Maar je hebt wel extra tijd nodig om je tentamen te maken. Die tijd krijg je dan ook.
Everybody is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid. – Albert Einstein
Er kan heel veel als je kind extra zorg nodig heeft
Ook op hbo’s en universiteiten kan er heel veel. Maar de studentendecanen en andere zorgprofessionals moeten wel weten dat er zorg nodig is. Ze willen dan ook heel graag dat de aanstaande student al voordat de studie begint een gesprek aanvraagt. Het is niet slim om te wachten tot er problemen ontstaan, beter is het om problemen voor te zijn. Op de websites van de hbo’s en universiteiten zijn de contactadressen van de studentendecanen goed te vinden. Stimuleer uw zoon of dochter deze stap te zetten.
Vergelijken
Het is ook slim als studenten en ouders de verschillende hbo’s en universiteiten vergelijken als je kind extra zorg nodig heeft. Kijk dan vooral naar welke faciliteiten er zijn voor studenten met een belemmering. Een goede vergelijkingssite wordt gemaakt door expertisecentrum handicap & studie. Er zijn grote verschillen tussen de verschillende hbo’s en universiteiten. Op sommige instituten is er veel zorg voor studenten. Op andere veel minder. Het valt me op dat kleinere instituten en kleinere opleidingen vaak meer zorg kunnen bieden dan de grote instellingen. Kijk ook naar hoe moeilijk of makkelijk een studentendecaan te bereiken is.
‘Lager’ niveau?
Ga er niet per definitie vanuit dat uw zoon of dochter beter op een ‘lager’ niveau moet gaan studeren. Voor iedere aanstaande student geldt: ‘kies het niveau dat bij je past’. Iedere opleidingsrichting in Nederland kun je op mbo, hbo of wo niveau doen. Het niveau van het onderwijs moet bij je passen.
Expertisecentrum handicap + studie
Expertisecentrum handicap + studie stimuleert dat jongeren met een functiebeperking succesvol kunnen studeren in een opleiding van hun keuze in het hoger onderwijs. In samenwerking met het hoger onderwijs ontwikkelt en implementeert handicap + studie innovatieve en praktische oplossingen voor inclusiever hoger onderwijs. Ook voor ouders en studenten staat er veel informatie op de site.
Wat doet een studentendecaan?
De studentendecanen adviseren en begeleiden studenten vertrouwelijk, bijvoorbeeld als je problemen ervaart die je studievoortgang belemmeren. Een student kan contact opnemen bij vragen over:
- Studeren met een functiebeperking
- Studievertraging door bijzondere omstandigheden
- Regelingen en voorzieningen
- Tijdelijk uitschrijven, stoppen of een andere studie
- Financiële zaken
- Bemiddeling, klachten, bezwaar- en beroepsprocedures
Meer begeleiding
Op de meeste instellingen is er ook een studentenpsycholoog aanwezig. De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider kan adviseren bij studie gerelateerde problemen, bijvoorbeeld het verbeteren van je studievaardigheden. Maar in alle gevallen moet de student zelf het initiatief nemen. Het is helaas niet meer zoals op de middelbare school. De mentor komt niet naar je toe. Je moet als student zelf initiatief nemen.
Op sommige scholen is er meer begeleiding dan andere. Dit kun je als student en als ouder ook makkelijk opzoeken. Op www.studiekeuze123.nl kun je bij iedere opleiding precies opzoeken, onder feiten en oordelen, hoe de studenten de begeleiding ervaren. (artikel met uitleg) .
Mogen ouders dan helemaal niet komen?
Het is belangrijk dat studenten leren zelf hun verantwoordelijkheid te dragen voor hun studie en hun leven. Maar dat gaat natuurlijk niet vanzelf van de ene dag op de andere. De meeste ‘hulptroepen’ op het hbo of de universiteit zullen het goed vinden als een ouder een eerste keer eens meekomt op een gesprek, mits dit het uitdrukkelijk verzoek is van de student. Voor ouders is het echt vaak een moeilijke boodschap dat ze niet ‘zomaar’ altijd terecht kunnen bij een studentendecaan of studieadviseur.
Het is niet makkelijk de verantwoordelijkheid bij je (jongvolwssen) kind te laten. Moeilijk je te realiseren dat je ouderverantwoordelijkheid langzaam ophoudt. Maar wat hopelijk altijd blijft is je ouderbetrokkenheid. De betrokkenheid bij het welzijn van je kind, en natuurlijk andersom, de betrokkenheid van het kind bij de ouders, blijft als het goed is een heel leven.
Veel sterkte Em, en bel gerust.
Pfff ja, het doet zeer inderdaad. Wat maak je ongewild nog een hoop fouten als goedwillende ouders, helemaal bij je eerste. Achteraf denken wij ook wel eens…. Kende ik je site toen maar, bijvoorbeeld. En ook: had ze destijds maar doorgevraagd. Enfin, achteraf kijk je de koe in de kont zoals men wel zegt.
Ze heeft destijds echt wel rondgekeken, open dagen bezocht en de opleiding specifiek bij deze universiteit willen doen vanwege de opzet van de studie daar. Dus het is geen god-zegen-de-greep keuze geweest.
Overigens speelt er meer dan ik hier kan en wil opschrijven, daarom schrijf ik ook expres geen details op over opleiding, of welke uni. Het is niet alleen de druk van de opleiding die dit veroorzaakte. Het was ook géén verkeerde studiekeuze, in die zin: het vak had en heeft zeer zeker haar grote interesse (al had, ook weer achteraf, HBO ipv universiteit misschien een betere keus geweest wegens meer praktisch gericht, daarin had de middelbareschooldecaan dan weer iets duidelijker kunnen zijn), maar haar hart lag toch eigenlijk ergens anders.
Bij studie nummer 2, daar zit ze echt op haar plek en als ze dit jaar inderdaad afstudeert daar, zou dat een hele opsteker zijn voor haar en financieel een hele opluchting voor haar én ons ;).
Als 17-jarige durfde ze de sprong naar die 2e studie nog niet te maken, ondanks onze aansporing om haar hart te volgen, dus werd het haar 2e liefde, zal ik maar zeggen.
Dank voor je snelle antwoord, ook in de mail. Ik ga erover nadenken en misschien een keer bellen.
En wat als je kind tijdens haar universitaire studie hierin slecht begeleid is? Tijdens studie stress/depressie/angstklachten ontwikkeld en met adviseur niet verder gekomen dan: doe maar een cursus mindfulness? Op het bestaan van een studentenpsycholoog is niet eens gewezen, ze voelde zich totaal niet gezien of gehoord daar.
Inmiddels vele jaren later, na 4 jaar uni en nu in 4e jaar HBO dreigt ze hierdoor wederom haar bachelor niet te halen. Studie inmiddels stervensduur vanwege a) al 8 studiejaren, b) geen studenten-ov meer na 5e studiejaar, etc. dus die enorme schuld drukt ook nog eens op die al zo gestresste schouders. Hiep hoera voor het leenstelsel waar ze nu al 6 jaar onder valt, maar niet heus.
Ze heeft inmiddels ook al een paar jaar therapie maar dat zet nog niet zo veel zoden aan de dijk.
Er schijnt nog een vage mogelijkheid te zijn om via uni geld terug te krijgen wegens slechte begeleiding (en dus de studieschuld wat te verlagen), maar dan moet je dus met bewijzen komen. En die zijn er eigenlijk niet want er staat niets op papier over die gesprekken met studieadviseur/begeleider (ik weet niet exact wat de functie van die persoon was).
Wat een triest verhaal Em. Dit zal je hart als ouder breken. Als ouder kun je hier ook niet zoveel mee. Zelf heb ik als moeder helaas ook de ervaring hoe de druk van een opleiding je kind kan kwetsen en frustreren. Tip voor alle andere ouders: kijk svp goed naar de begeleiding die hogescholen en universiteiten geven. Op http://www.studiekeuze123.nl kun je vinden hoe ouderejaars hun begeleiding ervaren. Er zijn echt kwaliteitsverschillen tussen uni’s en hogescholen onderling. Lees vooral ook de studiebijsluiters bij de opleidingen. Die zijn heel zinvol. Op sommige instellingen worden studenten goed opgevangen. Op andere plekken is het triestheid alom. Erg.https://weblog.wur.nl/studiekeuzekind/studie-beoordelen-met-de-studiebijsluiter/