Niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen

Steeds meer jongvolwassenen vragen hun ouders mee te gaan naar een Open Dag. Een goede ontwikkeling. Jongvolwassenen waarderen deze inbreng van ouders bij het studiekeuzeproces. Niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen (tips voor ouders bij het bezoeken van een Open Dag)

Niet pushen maar betrokkenheid tonen, bijvoorbeeld door mee te gaan naar een Open Dag als uw zoon of dochter dat prettig vindt.

Stop pamperen volwassen kind

Soms is het lastig je kind zijn eigen gang te laten gaan. Als ouder wil je je kind in principe voor elk onheil behoeden. Maar een jongvolwassene moet leren zijn eigen verantwoordelijkheid te dragen. Op de hogeschool of universiteit wordt een grote zelfstandigheid gevraagd. Dat is iets dat je moet leren. Jongeren die ‘teveel in de watten zijn gelegd‘, vinden het moeilijk ineens op eigen benen te staan. Studiekeuze en studeren is typisch zo’n fase waarin een jongvolwassene in staat moet zijn zijn eigen beslissingen te nemen. Daarom mijn advies: Niet pushen maar betrokkenheid tonen, bijvoorbeeld door mee te gaan naar een Open Dag als uw zoon of dochter dat prettig vindt.

Ik laat mijn kind vrij

Ik hoor ouders ook nog wel eens vol trots zeggen ‘ik laat mijn kind helemaal vrij.’ Dat is weer een ander uiterste. Jongvolwassenen vinden het over het algemeen heel fijn als ouders betrokkenheid tonen. Als ze open staan voor (kleine) gesprekken over de studiekeuze en de studie. Als ze een klankbord hebben om te praten over hun toekomst. ‘Mijn ouders kennen me goed, ik hoor graag hun feedback…’ Ik hoor het zo vaak.
Maar het is wel wezenlijk dat een jongvolwassene zijn eigen keuzes mag maken. Ook als je als ouder aanvoelt dat het misschien geen goed idee is… je kunt feedback geven, maar daar moet het mijns inziens bij blijven. Niet pushen bij studiekeuze maar wel betrokkenheid tonen. Die betrokkenheid bij elkaar is wezenlijk.
‘Ik laat mijn kind helemaal vrij‘ Mooi als dit betekent: ‘ik laat mijn kind zijn eigen keuzes maken, maar als hij dat wil kan hij rekenen op mijn betrokkenheid’. Jammer als ‘ik laat mijn kind helemaal vrij…’ betekent: ‘ik laat mijn kind helemaal vallen…’

Het keuzeproces van Hebe en hoe haar moeder daar op terugkijkt

Feike Klomp, vader en journalist, praat zoals elke ouder, graag met anderen over zijn kinderen. Soms deelt hij zo’n verhaal op dit blog. Zo ook het verhaal van Hebe en moeder. Hoe kijkt Hebe (20) terug op haar studiekeuzeproces?

‘In september 2016 ben ik begonnen aan de studie Liberal Arts & Sciences, maar hier ben ik in februari 2017 mee gestopt. Waarom? Omdat je bij deze studie je eigen studieprogramma samenstelt en iedere acht weken een nieuwe klas hebt. Hierdoor miste ik structuur en duidelijke leerdoelen. Ook interesseerden de onderwerpen van de vakken die ik volgde me niet.

Een andere studie

Hebe besloot een ander pad te volgen. ‘Sinds september 2017 studeer ik Politicologie, en ik heb het erg naar mijn zin. De meeste onderwerpen interesseren en motiveren me, en de vakken die zijn vastgesteld in het curriculum hebben een onderlinge samenhang, waardoor de leerdoelen duidelijk zijn en ik ook echt merk dat ik meer kennis en vaardigheden opdoe.’

Zelfonderzoek

Hebe heeft dus vanaf februari 2017 tot en met augustus 2017 geen school gehad. Maar ze nam geen afwachtende houding aan. Integendeel. ‘Die tijd heb ik gebruikt om de tijd te nemen om te ontdekken waar mijn interesses liggen. Wat wil ik en welke studie past hierbij. Ik heb nog getwijfeld of ik überhaupt terug wilde naar de universiteit, maar ik ben blij dat ik dit uiteindelijk wel gedaan heb. Ik ben puur gaan studeren uit interesse voor politiek, niet omdat ik een bepaalde toekomst voor mezelf voor me zie. Nu kijk ik heel anders naar mezelf en naar mijn toekomst dan toen ik net van de middelbare school af kwam. Daarom zou ik iedereen die nog niet helemaal op een rijtje heeft waar zijn of haar echte interesses liggen en geen idee heeft van wat hij of zij wil in het leven, aanraden een tussenjaar te nemen.’

Mijn ouders

Over de rol van Idelette en Henk is ze helder. ‘Mijn ouders hebben me heel erg losgelaten in mijn keuzes, zowel in het besluit om te stoppen met mijn studie Liberal Arts & Sciences en in de keuze voor een nieuwe studie. Dit is belangrijk vind ik, omdat dit keuzes zijn die alleen jezelf aangaan en je er dus ook zelf verantwoordelijk voor zou moeten zijn. Als mijn ouders me een bepaalde richting in geduwd hadden, had ik niet het gevoel gehad dat ik zelf de controle heb gehad over mijn keuzes en mijn leven en zou ik me ook niet helemaal verantwoordelijk voelen voor het al dan niet slagen in mijn huidige studie. Ik ben blij dat mijn ouders me niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen.’

Trots op mijn dochter

Moeder Idelette geniet als ze Hebe zo stellig hoort praten. ‘Als ouders zijn wij vooral ondersteunend geweest bij de keuze voor de studierichting. Zoals Hebe ook al aangeeft, de keuze heeft zij uiteindelijk zelf gemaakt. Tijdens de middelbare schoolperiode en haar ‘tussenjaar’ zijn wij een paar keer mee geweest naar de Open Dagen van verschillende studies. Wij vinden dat prettig en goed om dat samen te doen, omdat je dan de ervaringen met elkaar kunt uitwisselen. Sturend zijn wij nooit geweest. Wij wilden niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen tijdens het keuzeproces vinden wij belangrijk waarbij je vooral kunt beluisteren en stimuleren. Via een omweg heeft Hebe nu een passende studie gevonden en dat heeft ze helemaal zelf gedaan. Daar zijn wij trots op. 

Niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen

Het studiekeuzeproces kent verschillende stappen. Bij elke stap kunt u een klein gesprek aangaan met uw zoon of dochter. Bemoei je daarbij als ouder niet teveel met de inhoud van de keuze. Belangrijker is het om te kijken of de stappen goed gevolgd worden.

Niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen door zo nu en dan te informeren hoe het gaat met de verschillende stappen tijdens het studiekeuzeproces

Op tijd beginnen

Begint uw zoon of dochter op tijd aan het studiekeuzeproces? Leren kiezen is lastig, dat moet je oefenen. Praat eens met uw kind over hoe hij of zij keuzes maakt. Met uw levenswijsheid over hoe je tot goede keuzes komt, kan de jongvolwassene zijn voordeel doen. Maar bemoei je niet met de inhoud van de keuze. Dat moet de scholier zelf leren ontdekken.

Interessegebieden

Probeer uw zoon of dochter te stimuleren goed na te denken over wat hij of zij echt interessant vindt. Daarbij gaat het niet eens om een concreet beroep, zoals Hebe ook al aangeeft. Die interessegebieden kun je ‘afvinken’ op studiekeuzesites zoals Kies je Studie of je vindt ze in de Keuzegids.

Studies en instituten vergelijken en online informatie zoeken

Wijs uw kind op studiekeuzesites om studies en instituten onderling met elkaar te vergelijken. Wijs uw kind ook op de feiten en cijfers (studiebijsluiter) van deze opleidingen. Wat vinden ouderejaars van deze opleiding? Hoe groot zijn de groepen? Is de begeleiding volgens de ouderejaars goed geregeld? Hoe vinden ze de docenten? Dit vindt u allemaal in de Nationale Studentenenquête. Veel scholieren kennen het bestaan van deze databank niet. Handig om uw zoon of dochter daar op te wijzen.

Meerdere open dagen en meeloopdagen bezoeken en hierover praten

Ik adviseer minimaal vier Open Dagen te bezoeken. Heel belangrijk om dan ook opleidingsinstituten onderling te vergelijken. Mag u mee naar zo’n Open Dag? Doe dat vooral… Denk wel goed na over uw rol als ouder. Wat kunt u bijdragen zonder de verantwoordelijkheid van de studiekeuze over te nemen?  (vijf tips voor ouders op een Open Dag) Meeloopdagen zijn echt bedoeld voor de aanstaande student. Stimuleer uw kind er een aantal te bezoeken. Mogelijk vindt uw kind het prettig na afloop hierover met u te praten. Maar pas op.. ga niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen is altijd fijn. Op de meeste plekken kan de aanstaande student ook (online) proefstuderen.

Iets kiezen dat écht bij je past

Het is belangrijk echt iets te kiezen dat bij je past. Zoals Hebe het zegt: uiteindelijk moet de student het doen. Dit soort keuzes kan een ander, hoe goed bedoeld ook, niet voor je maken. Bemoei je als ouder hooguit met het proces van de studiekeuze maar zeker niet met de inhoud van de studiekeuze. Het is fijn als een student zich realiseert dat hij om raad bij u kan komen. Maar hij moet zijn eigen beslssing nemen. Niet pushen bij studiekeuze maar betrokkenheid tonen levert een goed contact op tijdens het studiekeuzeproces en tijdens de studie.

Van ouderverantwoordelijkheid naar ouderbetrokkenheid, luister naar het interview op Radio 5.
Filmpje over slimme vragen van ouders op een Open Dag
of kijk naar het filmpje van 2 studenten die met hun ouders terugblikken op hun studiekeuze.