Presteren en reflecteren: eindexamen en studiekeuze

Net het WK voetbal achter de rug… Wimbledon, Tour de France… Allemaal presteren. Zou één van die topsporters tijdens de wedstrijd denken: ‘Wat doe ik hierna?’ Ik dacht het niet. Als je nadenkt over ‘na de wedstrijd’, dan lukt het presteren zeker niet, als je nog volop in de wedstrijd zit. Reflecteren doe je óf ver voor, óf na de wedstrijd. Niet tijdens. Zo is het ook met eindexamen doen (presteren) en nadenken over je studiekeuze (reflecteren). Presteren en reflecteren gaan niet samen bij de meeste jongvolwassenen.

Presteren voor je examen en reflecteren op wie je bent, nadenken over je studiekeuze, gaan niet samen

Topsport: het examen halen

Voor veel leerlingen is het examen halen ‘topsport’. Ze moeten zich er echt voor inzetten om aan alle eisen te voldoen. Je examen halen is echt een topprestatie. Dan moet je geloven in jezelf, vooral niet twijfelen. Je moet je echt focussen op één ding. Geen tijd voor mijmeren, geen tijd voor nadenken over jezelf. Je moet ‘hier’ en ‘nu’ presteren. Niet dromen over de toekomst. Nu je examen halen… en dan ontspannen.

In de spiegel kijken: studiekeuze

Studiekeuze is eigenlijk haast het tegenovergestelde. Om een goede studiekeuze te maken moet je goed over jezelf nadenken. Daarvoor heb je rust nodig. Daarvoor moet je veel met mensen praten. Om te kunnen kiezen moet je ook kritisch zijn naar jezelf. Waar ben je niet zo goed in, waar zie je tegenop. En ook: wat wil je in de toekomst. En de beste ideeën… de meeste mensen hebben die bij het wandelen, het douchen, lekker sporten, fietsen. Momenten van ontspanning. Momenten van reflectie.

Presteren en reflecteren gaan niet samen

In je hoofd kun je presteren en reflecteren niet goed combineren. Zeker voor een jongvolwassene is dat erg lastig. Je studiekeuzeproces helemaal in je eindexamenjaar doorlopen… Niets doen in 4 havo of 5 vwo, is daarom echt een slecht idee. Daar komt nog bij dat een studiekeuze maken een intensief proces is. Het kost veel tijd. Een studiekeuze betekent veel nadenken maar ook veel doen. Je moet hier op tijd mee beginnen.

Het studiekeuzeproces kost veel tijd

Eindexamen gedaan en nog niet gekozen

Heeft uw kind net eindexamen gedaan en toch nog niet gekozen? Begrijpelijk. het is voor jongeren lastig ver vooruit te denken. En veel jongeren hebben last van uitstelgedrag. Maar last minute studiekeuze, studiekeuze uitstellen tot na het eindexamen, is echt een slecht idee. De kans dat uw kind een verkeerde studiekeuze maakt is levensgroot. Een student die de verkeerde studie kiest, zal de motivatie niet op kunnen brengen hard te studeren. En tijdens je eerste studiejaar moet je wel degelijk presteren. De student moet voldoende studiepunten halen. Hij moet zijn Bindend Studieadvies halen. Anders moet hij stoppen met de studie.

Maar dan studeert hij tenminste…

Deze week nog werd ik opgebeld door een bezorgde moeder die aangaf: ‘Mijn zoon moet maar iets met rechten kiezen, dan studeert hij tenminste. Hij moet maar gewoon een brede studie kiezen. Dan kan hij later altijd nog zien wat hij doet’. Een paar jaar geleden was ik het daar mogelijk nog wel mee eens geweest. Nu niet meer. ‘Zomaar’ aan een studie beginnen werkt niet. Een verkeerde studiekeuze is echt frustrerend en kost ook veel geld. Natuurlijk, van alles leer je, ook van een verkeerde studiekeuze en ook van een ‘mislukt’ eerste studiejaar. Maar voorkomen is beter dan genezen.

Kies maar gewoon een brede studie. Dan kun je later altijd nog zien wat je doet…

Tussenjaar

Steeds meer jongeren kiezen voor een tussenjaar. Vaak is dat omdat ze het niet tegelijk konden: presteren en reflecteren. Ze kwamen gewoon niet aan goed nadenken over de toekomst toe. Echt helemaal zo gek nog niet om dan te kiezen voor een tussenjaar. Dat tussenjaar moet dan wél goed besteed worden

Focus op kiezen

Een tussenjaar moet je goed plannen. ‘Alleen maar’ die wereldreis maken, werkt meestal niet. Een jongere moet zo’n tussenjaar gebruiken om echt goed na te denken over zijn of haar toekomst. Ik raad ouders en jongeren aan hier ook goede afspraken over te maken (tien tips voor een tussenjaar). Er is een goede website met veel informatie over een tussenjaar. 

Stripboek over studiekeuze. U kunt dit downloaden en ook doorsturen naar wie u maar wilt.