Studiematching, oftewel studiekeuzecheck. Waarom?

Studiematching, het heet ook wel studiekeuzecheck, is de laatste stap in je studiekeuzeproces. Wat is studiematching precies en waarom doen hogescholen en universiteiten dit?

De studiematching, het heet ook wel studiekeuzecheck, is de laatste stap in het studiekeuzeproces. De opleiding geeft aan of ze denken dat je deze studie af kunt maken. Maar een positief advies betekent niet meteen dat de studie ook een succes wordt. Een negatief advies betekent evenmin dat je niet kunt beginnen aan de studie. Het is echt een allerlaatste check.

Wanneer word je toegelaten tot een opleiding?

Je wordt niet zomaar toegelaten tot een opleiding op een hogeschool of universiteit. In principe moet je een havo of vwo diploma met het goede profiel hebben voor een opleiding op een hogeschool. Er zijn ook mogelijkheden met een mbo diploma. Als je naar de universiteit wilt heb je een vwo diploma of vergelijkbaar nodig. Soms ben je ook toelaatbaar met een hbo propedeuse of een colloquium doctum. Dan zijn er aanvullende eisen die per opleiding verschillen.

Decentrale selectie of numerus fixus (beperkt aantal)

Voor sommige opleidingen is er veel belangstelling. Denk aan Geneeskunde of Fysiotherapie. De belangstelling is zó groot dat er niet genoeg opleidingsplekken zijn. Er zijn bijvoorbeeld minder opleidingsplekken omdat de Rijksoverheid verwacht dat niet iedereen die belangstelling heeft voor deze opleiding ook daadwerkelijk aan een baan komt. Dat is bijvoorbeeld op dit moment het geval bij medisch specialisten. De opleiding tot medisch specialist is erg duur. De Rijksoverheid betaalt het overgrote deel van de kosten, de student betaalt ‘alleen maar’ collegegeld. Maar die kosten betalen ze (wij allen samen dus eigenlijk) liever niet voor opleidingen waar maar beperkt behoefte aan is.
Ook kan een opleiding het aantal lesplekken beperken omdat ze anders de kwaliteit van de opleiding niet kunnen garanderen. Dan is er voor die opleidingen een numerus fixus of decentrale selectie. Iedere opleiding mag zelf de eisen stellen voor decentrale selectie. Daarom heet het ook zo. De selectie wordt niet centraal op landelijk niveau geregeld, maar decentraal per instelling.
Een-derde van de opleidingen in Nederland heeft een Numerus Fixus.

Opleidingen zonder toelatingseisen maar met studiematching

De meeste opleidingen hebben dus geen aanvullende eisen. Maar iedereen is erbij gebaat dat er goed gekeken wordt of deze opleiding wel bij je past. Op de eerste plaats willen studenten en ouders inschatten of er een goede kans is dat deze opleiding ook echt de juiste is. Maar ook de opleiding is erbij gebaat dat alleen studenten die een redelijke kans hebben de opleiding af te maken, zich voor deze opleiding aanmelden.

Studiematching is in het belang van de student

Nogal wat eerstejaars studenten vallen uit in het eerste studiejaar. Van deze uitvallers zegt de helft dat ze eigenlijk ook te weinig tijd hebben besteed aan hun studiekeuze. Dat is voor niemand leuk. Met studiematching willen opleidingen bereiken dat studenten nog beter nadenken over hun studiekeuze.
Het eerste jaar is vaak het moeilijkst omdat de student dan een vast basisprogramma moet volgen. Verderop in het proces is er veel meer keuzevrijheid en kun je de vakken kiezen die je het beste liggen. Maar ook dan kan een student nog uitvallen.
Moet je stoppen tijdens je eerste jaar, dan is dat natuurlijk jammer. Maar je kunt ook nog goed aan een nieuwe studie beginnen. Val je uit in je derde of vierde jaar, dan is dat, ook door de studiefinanciering, een stuk lastiger.
Toch willen we uitvallen in het eerste jaar willen ook graag voorkomen.

Aanmelden liefst voor 1 mei

Voor de meeste opleidingen op hbo of universiteit is een student met het juiste profiel dus gewoon toelaatbaar. Aanmelden gaat via Studielink (let op, je hebt een DigiD nodig)
Tussen 1 mei en 1 september krijgt de student een studiekeuzecheck oftewel studiematching. Bij de meest opleidingen is dit verplicht.
meld je je aan vóór 1 mei, dan word je altijd toegelaten. Ook als je voor 1 september nog voor een van de andere honderden opleidingen kiest waar geen numerus fixus voor is, word je toegelaten.
Meld je je aan na 1 mei maar voor 1 september, dan kan de opleiding je toelaten. maar ook weigeren.

Studiematching oftewel studiekeuzecheck, wat is het doel?

De studiekeuzecheck of studiematching is geen selectieprocedure. Het is niet iets dat de student ‘moet halen’. De student hoeft zich er ook niet op voor te bereiden. De studiekeuzecheck/studiematching is bedoeld als laatste check. Is dit de goede opleiding voor mij? Concludeert de student dat een andere opleiding beter bij hem past, dan kan hij nog van idee veranderen voordat het studiejaar begint.

Als studieloopbaanbegeleider houd ik studiekeuzechecks. Op basis van mijn ervaring geef ik studiekeuzeadvies. Is het advies negatief? Als de student zich voor 1 mei aanmeldt mag hij bewijzen dat ik ongelijk had. Hij mag gewoon aan de opleiding beginnen. Maar of dat verstandig is….? Simon.

Studiematching/studiekeuzecheck, hoe werkt dat?

Na de aanmelding via Studielink ontvangt de student een uitnodiging voor de studiekeuzecheck of matching. Mogelijk is dat een online vragenlijst. Ook is er wel eens een gesprek, er kan een toets zijn of je krijgt een ‘proefcollege’. Steeds vaker is de studiekeuzecheck verplicht.
De student heeft ook rechten. Hij heeft bijvoorbeeld altijd recht op een gesprek met een docent of studiekeuzebegeleider. De helft van de hbo studenten voert zo’n gesprek. Maar 14 procent van de wo studenten heeft een studiekeuzegesprek met de opleiding. Jammer, want juist zo’n gesprek kan enorm helpen.

Wat levert studiematching op?

• De student krijgt een beter beeld van eigen interesses
• Hij krijgt een beter beeld van eigen kwaliteiten
• Verder krijgt hij een realistisch beeld van de opleiding
• En een realistisch beeld van de beroepsmogelijkheden
• Hij begint met meer enthousiasme
• Hij krijgt een groter gevoel van verbondenheid met de nieuwe opleiding of instelling.

Hoe gaan studenten om met het advies?

De meeste studenten krijgen een positief advies (77-64%). De opleiding denkt dat de student de opleiding met succes afrondt. Een klein deel krijgt het advies ‘twijfel'(8-9%). Een nog kleiner deel krijgt een negatief advies.
Studenten die een positief advies kregen vinden de studiekeuzecheck nuttig. Ze voelen zich zekerder van hun keuze en voelen ook meer binding met hun aanstaande opleiding.
Studenten met een ‘negatief’ of ‘twijfel’ advies doen meestal niets met dit advies. Soms kiezen studenten met een twijfel/negatief advies voor aanvullende cursussen of scholing om ‘gaten’ in de kennis of vaardigheden op te vullen. De meeste studenten beginnen gewoon aan de opleiding. Een deel van hen valt inderdaad uit, maar een deel haalt het eerste jaar wél.

Helpt de studiematching uitval te voorkomen?

Op het hbo was er geen verband tussen studiekeuzecheck en studieuitval. Helaas bleef de uitval even groot. Op de universiteit hielp de studiekeuzecheck wel om studieuitval te voorkomen. Vooral als deelname aan de studiekeuzecheck verplicht was. Deze studenten hadden dan tenminste een vragenlijst ingevuld of een studiekeuzegesprek gehad.

Het gaat uiteindelijk om studiesucces

De studiekeuzecheck/studiematching kan een goed middel zijn, maar uiteindelijk is het toch maar een stapje in het hele studiekeuzeproces. Studiekeuzebegeleiding begint op jonge leeftijd, thuis en op school. Het kind moet leren hoe je tot goede keuzes komt. Concreet wordt dat bij de profielkeuze en later het studiekeuzeproces in de bovenbouw van de middelbare school.
Kiezen gaat ook op het hbo of wo verder. Hoe kies je vakken die bij je passen, hoe kies je een goede masteropleiding? De studiekeuzecheck is een klein stapje in dit proces. Een goede begeleiding bij kiezen en studeren is uiteraard veel belangrijker, thuis, op school en later in het hoger onderwijs.

Samengevat: Vijf tips voor ouders over de studiekeuzecheck/studiematching

1: Studiekeuzecheck/matching is een hulpmiddel

De studiekeuzecheck of studiematching is geen selectiemiddel. Je hoeft het niet te ‘halen’ en je kunt ook niet ‘zakken’. De studiekeuzecheck is de laatste stap in het studiekeuzeproces. De student kijkt voor de laatste keer of deze opleiding echt bij hem past.

2: Aanmelden

Meld je je aan voor 1 mei, dan word je altijd toegelaten. Natuurlijk moet je wel het goede diploma en het juiste profiel hebben. Meld je je na 1 mei aan, dan kan een opleiding je weigeren. Aanmelden kan meestal nog tot 1 september.

3: Twijfelen mag

Gaat de studiekiezer twijfelen? Dat mag. De bedoeling van de studiekeuzecheck is dat een student ook na 1 mei nog van idee kan veranderen. Ook op een andere opleiding wordt hij altijd aangenomen.

4: Oordeel

Een student heeft altijd recht op een gesprek met de opleiding. Maar vaak is de studiekeuzecheck een online vragenlijst. Krijgt de student een negatief advies? Dan mag je nog steeds naar die opleiding. Als hij zich tenminste voor 1 mei heeft aangemeld. Maar vraag je wel af of dit een goede keuze is.

5: Selectie

Er zijn ook opleidingen waar wél selectie is zoals (dier)geneeskunde. Dan moet een student zich voor 15 januari aanmelden. Er wordt gekeken naar motivatie en intelligentie (cijfers of test).