Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg

Steeds meer jongeren voelen studiekeuzestress. Begrijpelijk. Het aanbod van studies is zó groot. Maar niet weten wat je moet kiezen lijkt echt een probleem. Maar het is niet altijd erg. Studente Anne Schouten volgt een opleiding op een University College en schrijft hierover.

Anne Schouten, bachelor studente liberal arts & sciences: ‘Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg’.

University College, wat is dat?

Kun je niet goed kiezen voor een specifieke richting maar weet je wel welke kant je ongeveer op wilt? Dan is een University College misschien een goed idee.  Universiteiten bieden steeds meer University Colleges en interdisciplinaire bachelors. En ook binnen ‘gewone’ opleidingen zijn er steeds meer mogelijkheden om in het begin breed te kiezen en je later meer te specialiseren. Maar wat is een University College? En hoe werkt dat? Eerst breed kiezen en je later specialiseren?

Waar ben ik goed in?

Anne aan het woord: ‘Vanuit mijn eigen ervaring wil ik graag het volgende met ouders, toekomstige studenten of twijfelende studenten delen:
Je kijkt tijdens het studiekeuzeproces voornamelijk gekeken naar waar je ‘goed’ in bent. Niet zo gek omdat ergens ‘goed in zijn’ en ‘iets leuk vinden’ vaak hand in hand gaan.
Na je profielkeuze bereid je je voor op het eindexamen en in de tussentijd maak je je studiekeuze. Je bent, net als ik toen, rond de zeventien/achttien jaar oud. Een leeftijd waarop je keuze wordt beïnvloed door verschillende factoren: vrienden, docenten die je hebt gehad en je omgeving.
Maar ook door je persoonlijkheid. Ben je iemand die zekerheid wil zoeken? Of ben je onzeker en weet je niet waar je ‘goed’ in bent?’

Onzekerheid of duidelijke keuze

‘De meeste scholieren zijn beïnvloedbaar en kunnen hun studiekeuze door allerlei factoren laten leiden. Soms weten ze als ze examen doen nog steeds niet welke studie ze willen kiezen. Deze onwetendheid brengt een onzekere studiestart met zich mee. Je bent niet helemaal zeker van je zaak… En is er dan genoeg motivatie om je studie af te maken? En om door te zetten als het moeilijk is?
Er zijn natuurlijk ook scholieren die al jaren weten wat zij willen worden. Zij horen bij de mensen die het zeker weten. Of bij de mensen die liever geen risico’s nemen. Zij zoeken een studie waar een duidelijk toekomstbeeld wordt geschetst. En dat toekomstbeeld spreekt hen aan’.

Is zekerheid niet achterhaald?

‘Maar soms denk ik wel eens: Is een duidelijk toekomstbeeld in deze tijd niet achterhaald? Een tijd waarin omscholing wordt gestimuleerd en je tussen verschillende banen wisselt. Een vast contract voor veertig jaar lijkt niet meer te bestaan. Dit is een tijd van complexiteit. Een tijd vol ethische dilemma’s, politieke correctheid, technologische ontwikkelingen, migratiestromen en zorg over duurzaamheid.
Wat betekent zekerheid zoeken in deze tijd? Bestaat dit nog wel?

Complexe tijd

‘Naast de onzekerheid is het ook een complexe tijd. En waarom zouden wij ons als scholieren op zeventien, achttien jaar, nog volop in ontwikkeling, al willen beperken tot één discipline? En onszelf daarmee dwingen tot een keuze waar je misschien niet klaar voor bent.
Onzekerheid over studiekeuze hoeft niet als iets negatiefs gezien te worden. Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg. Het is oké om geen specifieke keuze te willen en te kunnen maken. In het Amerikaanse schoolsysteem is dit zelfs de norm. Voor dat je naar ‘’Medical School’ of ‘’Law School’’ wilt, moet je eerst een ”undergraduate” programma te volgen. Dit is een driejarig programma waarin je een bachelor ‘Liberal Arts and Sciences’ volgt. Kort door de bocht: een studie waarin je vakken vanuit verschillende bachelors kunt volgen’.

University College

‘Binnen een dergelijke bacheloropleiding volg je een hoofdrichting. Je specialiseert je dus wel zodat je toegang kunt verkrijgen tot de aansluitende masters. Dit soort brede bachelors worden  steeds populairder in Nederland. Een voorbeeld is Liberal Arts and Sciences in Utrecht (kijk naar een overzicht van de beste interdisciplinaire bachelors op de universiteit). Daar kunnen studenten zich drie jaar lang breed ontwikkelen en een breed scala aan vakken volgen. Daarnaast kun je je ook specialiseren in een hoofdrichting waardoor je toegang krijgt tot een master.

Je keuze open houden

‘Ik wil zeker niet zeggen dat vroeg specialiseren slecht is. Maar op een leeftijd van achttien jaar valt er nog zo veel te leren en te ontdekken. Ik ben ervan overtuigd dat je nog lang niet altijd zeker weet wat je kunt, wilt en leuk vindt. En waarom zou je jezelf verplichten tot kiezen, als je ook meerdere disciplines tegelijk kunt volgen? Interdisciplinaire bachelors zoals Liberal Arts and Sciences is een opleiding waarin verschillende disciplines aan bod komen. De combinatie van Alfa, Bèta en Gamma zorgt ervoor dat je op een interdisciplinaire manier complexe vraagstukken kunt oplossen’. (Opmerking Hermien: er zijn ook interdisciplinaire bachelors waar je wél een hoofdrichting alfa, bèta of gamma kiest. Zie overzicht).

Voorbeeld

‘Een voorbeeld van je vakkenpakket kan de volgende combinatie zijn: Islam, pedagogische vraagstukken rondom polarisatie, journalistiek, internationale rechtvaardigheid en sociale geografie. Of wil je juist richting bèta en duurzaamheid, dan kun je kiezen voor biologie, systeem aarde en duurzame ontwikkeling. Dit is een voorbeeld van alle keuzes die je hebt binnen de studie. Zelfs de optie Geneeskunde staat nog open. Door het volgen van verschillende vakken krijg je een brede algemene kennis. Je leert vanuit verschillende disciplines naar een vraagstuk te kijken. Dit helpt je om uit te zoeken waar je daadwerkelijk goed in bent en waar je passie voor voelt. Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg. Jezelf zo jong al in een bepaalde richting duwen is lang niet in alle gevallen goed’. Anne Schouten, studente liberal arts & sciences.

Meer weten over University Colleges en interdisciplinaire bachelors?

De Keuzegids voor universitaire bachelors geef veel informatie over deze bachelors. Helaas is er bij mijn weten nog geen interdisciplinaire bachelor op hbo niveau.

University College

De Keuzegids zegt: (citaat)’Voor wie nog geen vak wil kiezen maar wel uitdaging zoekt, zijn de university colleges een uitkomst. De studenten wonen met elkaar op de campus. Er zijn elf University Colleges in Nederland’.
De voertaal is altijd Engels. Er zijn ook heel wat internationale studenten op de university colleges. Je mag in pricipe zelf je vakken kiezen maar je kiest meestal wel een hoofdrichting. Sommige university colleges zijn gecentreerd rondom een thema. Er is vaak een strenge selectie voor university colleges. En het collegegeld is rond de 4000 euro, best pittig dus. Dat komt omdat er in kleinere groepen lesgegeven wordt. Naast collegegeld moet je ook rekenen op kosten voor leven en wonen.
Je bent toelaatbaar met alle profielen. Studenten zijn over het algemeen heel tevreden over university colleges. De Keuzegids geeft aan zes het predicaat ’topopleiding’

Interdisciplinaire bachelors

Steeds meer opleidingen zijn ‘interdisciplinair’. Je maakt kennis met verschillende vakgebieden. Soms is zo’n bachelor erg gericht op bèta (natuurwetenschappelijk), maar er zijn ook interdisciplinaire bachelors in de gamma (sociologie) en alfa (geesteswetenschappen) hoek.
Er zijn ook mogelijkheden als je op een universiteit je eigen bachelor samen wilt stellen. Dat doe je dan in overleg met je studieadviseur. Al je een bepaalde master wilt volgen moet je al snel contact opnemen met de studieadviseurs van die master. Je moet wel de juiste vakken kiezen zodat je toelaatbaar bent.
Ook bij ‘gewone’ hbo en wo bachelors kun je veel keuzevrijheid hebben. Het eerste studiejaar heeft meestal een vast programma, maar daarna kun je steeds meer je eigen gang gaan en je eigen pakket samenstellen.

Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg. En studeren is geen ‘must’. Negentien procent van de jongeren doet dat (nog) niet na havo of vwo.

Niet weten wat je moet kiezen is niet altijd erg

Het is echt niet nodig te bezwijken onder studiekeuzestress. Teveel jongeren hebben daar last van. Soms komt dat door de verwachtingen van hun ouders en soms ook door de toenemende studiekosten. Echt niet doen.
Ook voor University Colleges en interdisciplinaire bachelors moet je gemotiveerd kiezen. Het zijn pittige opleidingen. Niet weten wat je moet kiezen is geen argument om voor een dergelijke opleiding te gaan. Ook hier moet je bewust voor kiezen.
Weet een student nog niet of hij dat wel wil.. Of vraagt hij zich überhaupt af of hij wil studeren? Dan is een tussenjaar het overwegen waard. Ik vind wél dat ouders en jongvolwassenen samen een plan moeten maken voor dat tussenjaar. Er zijn ook speciale tussenjaarprogramma’s. Die duren een paar maanden tot een jaar. Je leert dan te ontdekken wat je wilt en wat bij je past.