Presteren in het hoger onderwijs… hoe zit het nu eigenlijk?

Het artikel waarnaar ik in dit blog verwijs is al een paar maanden oud. Maar het blijft actueel… In het NRC stond enige maanden geleden: ‘Studeren? Eerst je CV en motivatiebrief…’ Maar hoe zit het nu met presteren in het hoger onderwijs. Hoe word je toegelaten en hoe gaat het verder met je studieloopbaan? Hoe ‘werkt’ het met Bindend Studieadvies en wat moet je kennen en kunnen voor je toelating tot de master? Dit alles naar aanleiding van het interessante artikel van Mirjam Remie .

Voor je CV lijkt gewoon college volgen niet meer voldoende. Een internationale stage bij een spetterend instituut is wel het minste…

Presteren in het hoger onderwijs

Iedere paar weken verschijnt er weer een nieuw onderzoek, of er is een verdiepend achtergrondartikel over presteren in het hoger onderwijs. Of je hoort het op de radio of TV. De druk op studenten is heel hoog. Heel wat studenten ervaren studiestress. Voor een deel zit dat in het systeem van het hoger onderwijs zelf. Daar ga ik nader op in.
Maar het zit ook in de student zelf, die hele hoge eisen aan zichzelf stelt. Zowel aan zijn sociale leven als aan zijn studieloopbaan. Een gewone stage in Nederland? Voor velen is dat niet uitdagend genoeg. Nee, liever stage lopen en onderzoek doen aan een beroemd instituut in het buitenland…
Aan de andere kant zijn er ook studenten die, in vergelijking tot internationale studenten, niet meer doen dan nodig is. Hoe vind je als student een soort evenwicht? En hoe kunnen ouders studiekiezers en studenten helpen balans te houden?
Tenslotte: dit artikel gaat over ‘presteren in het hoger onderwijs’. Ook op andere schooltypen moet gepresteerd worden. Wie kan hier iets over schrijven? Ik heb slechts verstand van havo/vwo en hbo/wo.

Studiekeuzecheck, aanmelden voor 1 mei

Het artikel in het NRC gaat voor een deel over de studiekeuzecheck.
Voor twee-derde van de opleidingen op hogeschool of universiteit zijn er geen speciale selectiecriteria. Je moet aan de toelatingseisen voldoen: een havo of vwo diploma met het goede profiel.
De studiekeuzecheck is eigenlijk de laatste stap in het studiekeuzeproces. Een student die zich voor 1 mei aanmeldt, wordt altijd aangenomen. Je kunt niet ‘slagen’ voor de studiekeuzecheck. Het is juist bedoeld als laatste ‘nadenkmoment’. Je krijgt een advies van de opleiding. Dat advies hoef je niet op te volgen. Het is ook geen garantie. Er is nog te weinig ervaring met de studiekeuzecheck om te beoordelen of dit nu echt ‘werkt’. Er zijn nog steeds veel studenten die de verkeerde studiekeuze maken, en uitvallen, ondanks de studiekeuzecheck. Een student die zich na 1 mei aanmeldt kan trouwens wel geweigerd worden door de instelling.

Selectie opleidingen, speciale vaardigheden

Voor de andere opleidingen zijn er aanvullende eisen. Soms heb je voor een opleiding speciale vaardigheden nodig. Wil een student naar de dansacademie, dan moet hij wel goed kunnen dansen, bijvoorbeeld. Voor dit soort opleidingen moet de student zich veel eerder dan 1 mei aanmelden. De datum verschilt per opleiding. De eisen zijn ook heel verschillend. Soms moet een student een heel CV opbouwen, soms is een auditie voldoende.

Decentrale selectie, aanmelden voor 15 januari

Tot voor een paar jaar waren er populaire opleidingen waarvoor je moest loten. Geneeskunde was zo’n opleiding. De loting bestaat niet meer. Nu mag iedere opleiding zelf bepalen welke studenten het beste op de opleiding passen. Daarom het woord ‘decentrale’ selectie. Een hbo of universiteit mag zelf inschatten welk type student het beste past bij hun opleiding. Vanuit het ministerie is er alleen de eis dat er gekeken wordt naar intelligentie (bijvoorbeeld cijfers) én motivatie (bijvoorbeeld vrijwilligerswerk).

Waarom decentrale selectie of ‘numerus fixus’?

Er zijn niet genoeg lesplaatsen voor alle aanstaande studenten. Dat heeft te maken met de kwaliteit die de opleiding wil handhaven óf de hoeveelheid afgestudeerden die nodig is. Vandaar de naam ‘Numerus fixus’, een bepaald vastgesteld aantal studenten wordt toegelaten. Deze aanstaande studenten moeten zich hier goed op voorbereiden. Van hen wordt verwacht dat ze echt presteren in het hoger onderwijs. Veel studenten passeren deze selectie niet. Ze worden niet aangenomen. Voor hen is het belangrijk dat ze ook nadenken over een alternatief.

Er wordt gekeken naar je ‘hoofd’ en je ‘hart’

Bindend Studieadvies

Mooi, de student is toegelaten. Maar dan ben je er nog niet. In het eerste studiejaar moet je het Bindend Studieadvies halen. Het Bindend Studieadvies halen betekent dat de student een bepaalde hoeveelheid studiepunten haalt. Op het hbo of universiteit kun je elk jaar 60 studiepunten halen. Een opleiding wil graag dat een student binnen redelijke tijd afstudeert. Heeft een opleiding de ervaring dat een student die 50 studiepunten haalt, ook wel binnen redelijke tijd afstudeert, dan zal die opleiding een Bindend Studieadvies van 50 studiepunten hebben. Is de ervaring dat 36 studiepunten halen ook een goede maatstaf is om de opleiding te halen, dan wordt dat de norm. Er zijn ook opleidingen die vinden dat je gewoon alle 60 studiepunten moet halen in je eerste studiejaar. Haal je de gewenste hoeveelheid studiepunten niet, dan moet je stoppen met de opleiding en mag je op dit instituut ook niet binnen drie jaar aan dezelfde opleiding beginnen. Presteren in het hoger onderwijs betekent voldoende studiepunten halen. Conclusie: Uiteindelijk moet je alle studiepunten halen, maar op sommige instituten hoef je in je eerste jaar niet alles te halen. Die studiepunten verdien je later. Je loopt dan wel studievertraging op.

Kun je daarna relaxen?

Is het dan klaar met ‘presteren in het hoger onderwijs?’ Nou nee, tenminste niet als je na je bacheloropleiding nog een masteropleiding wilt gaan doen. Dan is er weer een toelatingsprocedure. Na je eerste studiejaar met verplichte vakken komt er steeds meer vrije keuze. Die kan een student gebruiken om het profiel te krijgen dat hij nodig heeft voor de toekomst die hij voor zichzelf ziet. Een hbo bachelor kan na zijn opleiding gaan werken. Maar hij kan ook kiezen voor een masteropleiding. Een wo bachelor zal normaliter na zijn bachelor een master gaan doen. Pas dan is zijn universitaire studie afgerond.

Na een bacheloropleiding kun je een master gaan volgen. na een wo bachelor is dat de meest gebruikelijke route. maar ook hbo bachelor kan daarvoor kiezen. Er zijn wel toelatingseisen. Een master duurt één, twee of drie jaar, afhankelijk van het onderwerp

Een master na je bachelor

Er zijn twee verschillende soorten bacheloropleidingen. Beide geven toegang tot de master. Na de wo bachelor zal de student normaliter een wo master volgen. Ligt die master in lijn met de bacheloropleiding, dan zal toelating geen probleem zijn. Kiest de student voor een heel andere master, dan zijn er toelatingseisen. Dat is zeker het geval als je van het hbo naar de universiteit  gaat. Dat moet een student goed voorbereiden. Hij moet zijn vakkenpakket afstemmen op doorstromen. Anders wordt het echt lastig. Een student moet ook een zeven gemiddeld hebben over zijn hele opleiding en er worden vaak ook eisen gesteld aan het Engels. Presteren in het hoger onderwijs is ook hier aan de orde.

CV voor de toekomst

Naast een strategisch gekozen vakkenpakket moet je ook andere interessante zaken op je CV hebben als je gaat studeren. Een interessante buitenland stage… relevante werkervaring opgedaan tijdens je studententijd… een goed professioneel netwerk… Je moet natuurlijk up-to-date kennis hebben. Maar ook vaardigheden worden steeds belangrijker.

Nou en?

Nou en? Denkt u misschien?
Ik vind het terecht dat de student van nu hard moet werken. Maar het gaat hier ook om jongvolwassenen die als persoon heel veel moeten leren. Ik herinner me nog wel hoe druk mijn studerende kinderen waren met van alles en nog wat: zichzelf leren kennen, partnerkeuze, op eigen benen staan, geldzaken regelen, er goed uitzien, social media bijhouden, fouten maken en op je bek gaan… Ook dat hoort allemaal bij volwassen worden. Ik zie ook wel dat studenten in hun privé leven hoge eisen aan zichzelf stellen. Maar dat hoort ook een beetje bij de leeftijd.

Balans zoeken

Het is belangrijk dat jongeren een balans zoeken. U als ouder kunt daar zeker bij helpen. Uiteraard is het belangrijk dat de student zijn eigen keuzes maakt en zijn eigen weg vindt. Maar als ouder kunt u een wijze coach zijn. Een veilige haven (voor even) als er eens iets tegenvalt. Heel veel studenten ondervinden studiestress. Let u s.v.p. een beetje op uw kind?

Vijf tips voor ouders van studenten over studiestress

• tip 1 studiestress voorkomen… leer kiezen voor wat echt bij je past
• tip 2 studiestress voorkomen.. maak jezelf niet gek
• tip 3 studiestress voorkomen… zoek hulp
• tip 4 studiestress voorkomen en onderzoek naar studiesucces
• tip 5 studiestress voorkomen en studiepunten 

Nieuw: Facebookgroep voor ouders van studiekiezers en studenten