Verschillende soorten masters, andere toelatingseisen
Door Hermien Miltenburg
In Nederland, en Europa, kennen we het bachelor-mastersysteem. In het hoger onderwijs zijn er bacheloropleidingen en masteropleidingen. Er zijn verschillende soorten masters. Voor die masters zijn er ook verschillende toelatingseisen.
Bacheloropleiding
In het hoger onderwijs begin je met een bacheloropleiding. Er is in Nederland een bacheloropleiding op het hbo en een bacheloropleiding op de universiteit. Een bacheloropleiding op een hogeschool duurt vier jaar. Daarna kun je gaan werken. Een bacheloropleiding op de universiteit duurt drie jaar. Daarna moet je in principe nog een masteropleiding doen. Dan is je universitaire opleiding compleet. Maar afgestudeerden met een hbo bachelor kunnen, onder bepaalde voorwaarden, ook een masteropleiding doen. Er zijn verschillende soorten masters.
Verschillende soorten masters
Er zijn verschillende soorten masteropleidingen. Die masters hebben allemaal een ander onderwijskundig concept. En ze hebben natuurlijk ook eigen thema’s en onderwerpen. De masters zijn ook bedoeld voor verschillende doelgroepen.
Universitaire master
De meest voorkomende masteropleiding is de universitaire master. In Nederland zijn er 701 wo masters. 110 daarvan zijn researchmasters. Daar vertel ik straks meer over.
De 591 ‘gewone’ masters gaan over verschillende onderwerpen. Sommige bachelorstudenten vinden het opnieuw lastig een masterkeuze te maken. Net als bij de studiekeuze na de middelbare school moet je weer heel goed nadenken over wat bij je past en wat je wensen zijn. En hoe de masteropleiding van je keuze eruit ziet en wat de kwaliteit is.
Een universitaire masteropleiding duurt één, twee of drie jaar, afhankelijk van het onderwerp. Universitaire masters duren in de meeste vakgebieden één jaar. Bèta masteropleidingen duren twee jaar. Medische masters duren twee of zelfs drie jaar.
Toelatingseisen voor universitaire bachelorstudenten
Als je een bacheloropleiding op de universiteit hebt afgerond kun je zonder speciale toelatingseisen beginnen aan een masteropleiding binnen het hetzelfde vakgebied aan dezelfde universiteit. Kies je voor een (iets) ander vakgebied of ga je naar een andere universiteit, in Nederland of het buitenland, dan zijn er toelatingseisen. Op de sites van de opleidingen wordt dit niet altijd duidelijk gecommuniceerd. Goed uitzoeken dus.
Een student kan zich binnen een masteropleiding verdiepen in het vakgebied waar hij al mee bezig was tijdens zijn bacheloropleiding. Hij kan er ook voor kiezen om juist zijn kennis uit te breiden en te verbreden. Op sommige universiteiten kun je ook twee masters tegelijk doen.
Toelatingseisen voor hbo bachelorstudenten
De toelatingseisen voor hbo bachelorstudenten zijn soms pittig. 109 van de 591 universitaire masteropleidingen (18,3%) zijn zelfs helemaal niet toegankelijk voor hbo bachelors. De toegankelijkheid is wel vergroot, maar in ‘onderwijsland’ worden daar nog steeds kritische opmerkingen over gemaakt. In Nederland moeten leerlingen al op jonge leeftijd kiezen voor vmbo, havo of vwo. Voor ‘laatbloeiers’ moeten er altijd mogelijkheden zijn, zo is het beleid. Maar de praktijk is soms anders. Ik kom hier later op terug.
Verschillende soorten masters op de universiteit en verschillende titels
Er zijn verschillende soorten ‘gewone’ masters op de universiteit. Rond je zo’n master af dan krijg je een titel. Onderstaand de meest voorkomende masteropleidingen en de bijbehorende titels:
- Master of Laws (LLM). Die krijg je na een rechtenstudie
- Master of Arts (MA). Die krijg je na een masteropleiding in de geesteswetenschappen
- Master of Science (MSc). Die krijg je na een master in de toegepaste, de exacte of de sociale wetenschappen
- Master of Education (MEd). Dan heb je een eerstegraads lesbevoegdheid.
Research- of onderzoeksmaster
Op sommige universiteiten kun je een speciale onderzoeksmaster volgen. Deze masters duren altijd twee jaar. Deze masters zijn een ideale voorbereiding op een wetenschappelijke carrière en echt bedoeld voor mensen die willen promoveren (PhD) en verder willen met het onderzoek. Researchmasters zijn meestal niet toegankelijk voor hbo bachelors. Ook voor wo bachelors is er een toelatingsprocedure.
Op sommige universiteiten zijn er geen speciale researchmasters maar kies je een speciaal (maatwerk) onderzoekstraject binnen een ‘gewone’ master. Hier bestaan verschillende soorten masters naast elkaar onder de paraplu van één opleiding.
Hbo masteropleidingen
Er zijn ook hbo masteropleidingen. Die worden meestal gevolgd door studenten die een bacheloropleiding hebben afgerond en daarna zijn gaan werken. De inhoud van de hbo master is erg gericht op de arbeidsmarkt. Het helpt om de toegepaste kennis van je vakgebied te verdiepen en te gebruiken binnen je baan. Elke hogeschool heeft hbo masteropleidingen.
Doorstroommogelijkheden
Het doorstromen met een hbo propedeuse naar de universiteit is niet zo makkelijk. Doorstromen met een hbo bachelor gaat over het algemeen makkelijker. Bovendien is dit minder risicovol. Lukt het doorstromen niet, dan heeft de student altijd nog een waardevol hbo diploma.
Schakelen
Er zijn drie soorten doorstroommogelijkheden:
- Vakken op het hbo. De hbo student volgt tijdens zijn hbo opleiding al vakken die nodig zijn voor de toelating tot de master. Die vakken volg je op de hogeschool of de universiteit van je keuze
- Vakken binnen de wo bachelor. De wo student volgt tijdens zijn wo bacheloropleiding extra vakken om te kunnen voldoen aan de eisen van de master. Dat is vooral nodig als de student een (iets) andere master wil gaan volgen
- Vakken volgen/schakeltraject. De student volgt na zijn bacheloropleiding bepaalde vakken. Dit gebeurt vooral veel bij hbo afgestudeerden. Dit schakelprogramma is soms maatwerk, soms zijn er standaardtrajecten. Zo’n standaardtraject is afhankelijk van de hbo opleiding en de masterkeuze. Soms duurt dit vier maanden maar het kan ook bijvoorbeeld een jaar zijn.
Verschillende soorten masters, verschillende doorstroommogelijkheden en verschillende instellingen
Doorstromen vanuit het hbo naar sommige universiteiten blijkt lastig. Het moeilijkst is het om toegelaten te worden voor een masteropleiding bij Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam. Het makkelijkst is de toelating vanuit het hbo in Eindhoven en Wageningen. En ook in Twente en Delft is de toelating van hbo studenten goed.
Hoe eerder een student zich aanmeldt bij de master van zijn keuze, hoe beter dat is. Hij kan dan alvast op het hbo vakken kiezen die goed aansluiten op de master. Soms zijn er samenwerkingsverbanden en kan de student al universitaire vakken volgen terwijl hij nog op het hbo zit.
Het minst toegankelijk voor hbo gediplomeerden zijn opleidingen in de gezondheidszorg, recht en taal en cultuur.
De politiek over verschillende soorten masters, de toelating en doorstroom vanuit het hbo
Ook in ‘Haagse Kringen’ zijn de verschillende soorten masters en de doorstroommogelijkheden onderwerp van discussie. Hierbij de verschillende beleidsstukken over dit onderwerp:
Op de Facebookgroep Ouders en Studie staan verschillende krantenartikelen over dit onderwerp.