Studiekeuzecheck, hoe werkt dat?

De Studiekeuzecheck of matching is een laatste stap in het studiekeuzeproces van de aanstaande student. Het is geen selectiemiddel. Je hoeft er dus niet zenuwachtig voor te zijn. En je hoeft je ook niet speciaal voor te bereiden. Hoe ga je als studiekiezer om met de Studiekeuzecheck? Wat moet je als ouder weten? Let op: naar aanleiding van de Coronacrisis is de 1 mei regeling voor 2020 versoepeld.

Studieuitval op hbo en universiteit veel te hoog

De studieuitval op het Hoger Onderwijs is veel te hoog. Gemiddeld stopt 1 op de 3 hbo studenten en 1 op de 5 wo studenten in het eerste studiejaar. Dat is vervelend voor de student, maar ook voor de scholen en het ‘onderwijspotje.’ Studieuitval kost veel geld. Er zijn veel inspanningen om onnodige uitval te voorkomen.
Een groot deel van de uitvallers wijt de uitval aan de verkeerde studiekeuze. De opleiding bleek anders dan gedacht. De verwachtingen zijn niet uitgekomen. De motivatie voor deze opleiding is toch onvoldoende. Veel minder vaak zeggen uitvallers dat de opleiding te zwaar was of de overgang van school naar studeren te groot was.
De Studiekeuzecheck is bedoeld om die uitval te verminderen. Maar werkt het ook zo? De minister heeft om een onderzoek gevraagd. In dit artikel vertel ik de belangrijkste conclusies.

Aanmelden voor 1 mei

Studiekeuzecheck, hoe werkt dat?
Voor de meeste opleidingen op hbo of universiteit is een student met het juiste profiel gewoon toelaatbaar. Er zijn opleidingen met decentrale selectie zoals Geneeskunde of Mondzorgkunde. Daarover gaat dit artikel niet. Voor deze opleidingen moet je je voor 15 januari aanmelden. (lees meer over opleidingen met decentrale selectie/numerus fixus).
Er zijn ook opleidingen waar je speciale talenten en vaardigheden voor nodig hebt zoals de dansacademie of het conservatorium. Ook hiervoor gelden andere aanmelddata. En er zijn toelatingseisen. Controleer die bij de instelling.
Het gaat in dit artikel over de gewone hbo en wo opleidingen. Hiervoor moet de student zich voor 1 mei aanmelden. Aanmelden gaat via Studielink (let op, je hebt een DigiD nodig)
Tussen 1 mei en 1 september krijgt de student een Studiekeuzecheck.

Studiekeuzecheck, wat is het doel?

De Studiekeuzecheck is geen selectieprocedure. Het is niet iets dat de student ‘moet halen’. De student hoeft zich er ook niet op voor te bereiden. De Studiekeuzecheck is bedoeld als laatste check. Is dit de goede opleiding voor mij? Daarom is de aanmelding voor een studie ook zo vroeg. Dat geeft de student extra bedenktijd. Concludeert de student dat een andere opleiding beter bij hem past, dan kan hij nog van idee veranderen voordat het studiejaar begint.

Als studieloopbaanbegeleider houd ik studiekeuzechecks. Op basis van mijn ervaring geef ik studiekeuzeadvies. Is het advies negatief? Als de student zich voor 1 mei aanmeldt mag hij bewijzen dat ik ongelijk had. Hij mag gewoon aan de opleiding beginnen. Maar of dat verstandig is….? Simon.

Studiekeuzecheck, hoe werkt dat?

Na aanmelding via Studielink ontvangt de student een uitnodiging voor de studiekeuzecheck. Mogelijk is dat een online vragenlijst. Ook is er wel eens een gesprek, er kan een toets zijn of je krijgt een ‘proefcollege’. Steeds vaker is de Studiekeuzecheck verplicht.
Maar de student heeft ook rechten. Hij heeft bijvoorbeeld altijd recht op een gesprek met een docent of studiekeuzebegeleider. De helft van de hbo studenten voert zo’n gesprek. Maar 14 procent van de wo studenten heeft een studiekeuzegesprek. Jammer, want juist zo’n gesprek kan enorm helpen.

 

Kun je ‘zakken’ voor je studiekeuzecheck?

Nee, je kunt niet zakken voor de studiekeuzecheck. Meldt een student zich aan voor 1 mei, dan mag de opleiding hem niet weigeren als hij het juiste profiel heeft. Meldt een student zich aan na 1 mei, dan kan de opleiding hem wel weigeren. Maar aanmelden na 1 mei kan in veel gevallen nog.

Studiekeuzecheck… één van de wensen van de minister

De Studiekeuzecheck is een nieuwe maatregel. Er is pas een paar jaar ervaring mee.
Aanvullend heeft de minister ook andere wensen voor loopbaanoriëntatie en studiekeuze (LOB). De minister vraagt:

• goede voorlichting op grond van betrouwbare informatie en goede begeleiding op school
• een vroege de aanmelddatum en brede invoering van studiekeuzegesprekken
• het bevorderen van brede bacheloropleidingen.

Doel van de Studiekeuzecheck

Het doel van de Studiekeuzecheck is:

• de student krijgt een beter beeld van eigen interesses
• hij krijgt een beter beeld van eigen kwaliteiten
• verder krijgt hij een realistisch beeld van de opleiding
• en een realistisch beeld van de beroepsmogelijkheden
• hij begint met meer enthousiasme
• hij krijgt een groter gevoel van verbondenheid met de nieuwe opleiding of instelling.

Waaruit bestaat de studiekeuzecheck?

De instelling mag zelf beslissen hoe ze de Studiekeuzecheck uitvoeren. Soms kiest een instelling voor een (online) test of toets. Die heeft vaak te maken met het toetsen van de motivatie van de student. De student kan ‘proefstuderen‘, individueel, in een groepje of hij kan online colleges bijwonen. Mogelijk is er ook een individueel gesprek.
Soms zijn delen van de Studiekeuzecheck verplicht, zoals bijvoorbeeld het invullen van een motivatielijst.
De student die zich voor 1 mei aanmeldt heeft altijd recht op dit individuele gesprek. Ook als de instelling dat niet vanuit zichzelf aanbiedt.
Op basis van de Studiekeuzecheck geeft de instelling een advies: positief, negatief of twijfel…

Hoe gaan studenten om met het advies?

De meeste studenten krijgen een positief advies (77-64%). De opleiding denkt dat de student de opleiding met succes afrondt. Een klein deel krijgt het advies ’twijfel'(8-9%). Een nog kleiner deel krijgt een negatief advies.
Studenten die een positief advies kregen vinden de Studiekeuzecheck nuttig. Ze voelen zich zekerder van hun keuze en voelen ook meer binding met hun aanstaande opleiding.
Studenten met een ‘negatief’ of ’twijfel’ advies doen meestal niets met dit advies. Soms kiezen studenten met een twijfel/negatief advies voor aanvullende cursussen of scholing om ‘gaten’ in de kennis of vaardigheden op te vullen. De meeste studenten beginnen gewoon aan de opleiding. Een deel van hen valt inderdaad uit, maar een deel haalt het eerste jaar wél.

Snel nog aanmelden voor 1 mei?

Snel, snel nog aanmelden?
Er zijn heel wat studenten die zich in de laatste dagen van april nog aanmelden. Hoe gaat het met deze late beslissers? Het blijkt dat de helft van de uitvallers bestaat uit mensen die zich te laat aanmeldden. Te snel aanmelden is dus een slechte zaak.
Mijn advies: dwing uw zoon of dochter niet op het laatste moment nog een opleiding te kiezen. Een tussenjaar is soms een betere optie. In dat tussenjaar moet dan wel de focus op studiekeuze en toekomstdenken blijven.

Binding

Studenten die een Studiekeuzecheck hebben gedaan, een studiekeuzegesprek hebben gehad of vaker op de opleiding zijn gaan kijken met ‘proefstuderen’ of individueel meelopen, voelen meer binding met de opleiding. Die binding helpt om sneller je weg te vinden als student.
De opleidingen zeggen ook dat ze door de studiekeuzegesprekken een beter beeld hebben van hun eerstejaars.

Helpt de Studiekeuzecheck uitval te voorkomen?

Op het hbo was er geen verband tussen Studiekeuzecheck en studieuitval. Helaas bleef de uitval even groot. Op de universiteit hielp de Studiekeuzecheck wel om studieuitval te voorkomen. Vooral als deelname aan de Studiekeuzecheck verplicht was. Deze studenten hadden dan tenminste een vragenlijst ingevuld of een studiekeuzegesprek gehad.

Eigen beleid om studiesucces te vergroten

Hogescholen en universiteiten hebben hun eigen beleid. Ze mogen zelf bepalen hoe ze de Studiekeuzecheck of matching uitvoeren. Naast de invoering van de Studiekeuzecheck kan een instelling er ook voor kiezen meer tijd te besteden aan begeleiding en ondersteuning van studenten.

Het gaat uiteindelijk om studiesucces

De studiekeuzecheck kan een goed middel zijn, maar uiteindelijk is het toch maar een stapje in het hele studiekeuzeproces. Studiekeuzebegeleiding begint op jonge leeftijd, thuis en op school. Het kind moet leren hoe je tot goede keuzes komt. Concreet wordt dat bij de profielkeuze en later het studiekeuzeproces in de bovenbouw van de middelbare school. Kiezen gaat ook op het hbo of wo verder. Hoe kies je vakken die bij je passen, hoe kies je een goede master? De studiekeuzecheck is een klein stapje in dit proces. Een goede begeleiding bij kiezen en studeren is uiteraard veel belangrijker, thuis, op school en later in het hoger onderwijs.

Kwaliteit van onderwijs

De hogeschool of universiteit mag zelf bepalen waar ze hun geld op inzetten, studiekeuzecheck, meer begeleiding, kleinere groepen of een van de genoemde andere maatregelen om studiesucces te bevorderen. Universiteiten en hogescholen kunnen ook kiezen voor kleinschaliger onderwijs. Zo dringen zij ook onnodige uitval terug. Veel hbo’s en universiteiten werken intensief samen met middelbare scholen. Ook dat helpt enorm.
Maar de student zelf is degene die het grote verschil maakt. Persoonlijkheidskenmerken, motivatie, zelfcontrole en sociale vaardigheden van de student spelen een grote rol bij studiesucces.

Advies aan ouders

Ik adviseer u uw zoon of dochter vooral aan te moedigen op tijd een keuze te maken. Een studiekeuzegesprek wordt door de meeste studenten heel nuttig gevonden. Vertel uw zoon of dochter dat hij of zij hier recht op heeft, ook als de opleiding het niet uit zichzelf aanbiedt. Het is een laatste check én het kan de student helpen zich sneller thuis te voelen.
Heeft de opleiding twijfel over de studiekeuze van uw kind of krijgt uw kind zelfs een negatief advies? Denk dan samen nog eens goed na… Moeten er bepaalde vakken of vaardigheden ‘bijgespijkerd’. Is het écht wel de goede studie. De vijf studiekeuzevragen zijn belangrijk. Praat die nog eens door met uw zoon of dochter.

Samengevat: Vijf tips voor ouders over de studiekeuzecheck

1: Studiekeuzecheck is een hulpmiddel

De studiekeuzecheck of studiematching is geen selectiemiddel. Je hoeft het niet te ‘halen’ en je kunt ook niet ‘zakken’. De studiekeuzecheck is de laatste stap in het studiekeuzeproces. De student kijkt voor de laatste keer of deze opleiding echt bij hem past.

2: Aanmelden

Meld je je aan voor 1 mei, dan word je altijd toegelaten. Natuurlijk moet je wel het goede diploma en het juiste profiel hebben. Meld je je na 1 mei aan, dan kan een opleiding je weigeren.

3: Twijfelen mag

Gaat de studiekiezer twijfelen? Dat mag. De bedoeling van de studiekeuzecheck is dat een student ook na 1 mei nog van idee kan veranderen. Ook op een andere opleiding wordt hij altijd aangenomen.

4: Oordeel

Een student heeft altijd recht op een gesprek met de opleiding. Maar vaak is de studiekeuzecheck een online vragenlijst. Krijgt de student een negatief advies? Dan mag je nog steeds naar die opleiding. Maar vraag je wel af of dit een goede keuze is.

5: Selectie

Er zijn ook opleidingen waar wél selectie is zoals (dier)geneeskunde. Dan moet een student zich voor 15 januari aanmelden. Er wordt gekeken naar motivatie en intelligentie (cijfers of test).

Webinar (weblezing) en filmpje

Over de studiekeuzecheck  hebben we een weblezing gegeven. We geven antwoord op de vraag: studiekeuzecheck, hoe werkt dat? Studenten praten over hun eigen ervaringen en ik geef achtergrondinformatie over de Studiekeuzecheck. Tilburg University heeft een filmpje gemaakt over hun studiekeuzecheck / studiematching. Ook zinvol als uw kind naar een andere universiteit of hbo gaat. Zo wordt de studiekeuzecheck namelijk op de meeste hbo’s en universiteiten gedaan.
Hebt u/heb je vragen of aanvullende opmerkingen? Ik hoor het graag.