Mijn kind kan geen studiekeuze maken
Door Hermien Miltenburg
Op ouderavonden op scholen hoor ik vaak: ‘mijn kind kan geen studiekeuze maken, wat moet ik als ouder doen?’ Een goede vraag. En ook terecht dat je je als ouder zorgen maakt als het eindexamen in zicht komt en er nog steeds geen studiekeuze is. Hoe komt het dat uw kind nog geen studiekeuze kan maken? In mijn praktijk als oudervoorlichter zie ik een aantal oorzaken en oplossingen. Daar ga ik op in.
Moeder en dochter bestuderen de flyers op een Open Dag
Mijn kind kan geen studiekeuze maken, oorzaken en oplossingen
Als je scholieren vraagt hoe het komt dat ze nog niet kunnen kiezen, geven ze uiteenlopende antwoorden. Ik zal op een paar van die antwoorden ingaan.
Herkent u uw zoon of dochter in een van die uitspraken? Misschien hebt u iets aan de mogelijke oplossingen die ik geef.
Mijn kind kan geen studiekeuze maken. Hij is nog te jong voor studiekeuze
Ik weet echt niet wat ik wil. Van het voortdurende gezeur op school en thuis word ik ook erg moe. 1 mei is nog ver weg. Ik zie wel wat ik doe.
De meeste studiekiezers die geen keuze kunnen maken zijn er gewoon nog niet aan toe. Voor alle belangrijke keuzes in je leven moet ‘rijp’ zijn. Je moet eraan toe zijn om voldoende zelfkennis te hebben. Alleen als je weet wie je bent en wat je wilt met je leven, kun je keuzes maken. Niet eenvoudig voor een puber. Vooral jongens hebben die ‘rijping’ vaak nog niet op het eind van de middelbare school. Toch moet je je voor 1 mei opgeven voor een studie. Dan moet je gekozen hebben tussen heel veel (te veel?) opleidingen. Mijn tip: ga niet forceren. Sommige jongeren kunnen echt nog niet kiezen. Misschien is een tussenjaar voor hen een oplossing.
Mijn kind vindt alles interessant
Ik ga graag naar school. Eigenlijk vind ik alle vakken interessant. Bij mijn profielkeuze vond ik het ook al moeilijk vakken te laten vallen. Er zijn ook veel studies die ik interessant vind. Maar kies ik het ene, dan betekent dat automatisch dat ik iets anders niet kan doen.
Leergierige, talentvolle studenten hebben soms ook echt problemen met de studiekeuze. Ze zijn bang om bepaalde wegen voor zichzelf uit te sluiten. Want kies je voor het een, dan betekent dat ook dat je het andere niet kiest. Gelukkig zijn er op hogescholen en vooral universiteiten ook hele brede opleidingen. Mijn tip: De aanstaande student moet vooral kijken naar ‘University Colleges’ (Maastricht University), ‘Honours’ programma’s (WUR) of een vrije bachelor. Binnen deze studies kun je zelf een heel breed programma samenstellen en studieadviseurs helpen hierbij. Er zijn diverse vergelijkbare mogelijkheden. Daarbij komt ook dat er binnen elke opleiding veel keuzemogelijkheden zijn. Op sommige universiteiten en hogescholen kun je naast je eigen programma ook nog extra vakken volgen. Soms kun je zelfs twee bacheloropleidingen of twee masters tegelijkertijd doen. En ook na het afstuderen zijn er nog heel veel mogelijkheden om van richting of beroep te veranderen. Maar weinig mensen doen hun hele loopbaan dát waar ze voor zijn opgeleid. Veranderen kan altijd nog.
Mijn kind kan geen studiekeuze maken. Mijn kind wil liever werken
School vind ik helemaal niks. Het liefst zit ik achter de computer te gamen of ik zit bij mijn vrienden. Het liefst zou ik gewoon gaan werken
Als ouder wil je graag dat je kind een goede toekomst heeft. Opleiding hoort daar bij. Toch is niet iedere jongere eraan toe meteen na de middelbare school te gaan studeren. Aan een student worden hoge eisen gesteld. Is het een idee om na havo of vwo te gaan werken? Ik ken heel wat voorbeelden van jongvolwassenen die een eigen bedrijf beginnen of ergens gaan werken en na een paar jaar toch weer gaan studeren. Een Associate Degree programma is dan misschien een oplossing. Vraag jezelf af of je echt wel fulltime wilt studeren.
Mijn kind wil ‘iets met ‘exact en informatica’, maar wat?
Ik wil iets met ICT gaan doen. Maar er zijn zoveel opleidingen op dit gebied. Wat moet ik kiezen?
De studiekiezer uit het voorbeeld weet welk vakgebied of interessegebied hij of zij interessant vindt. Dat is al heel mooi. Maar inderdaad binnen die vakgebieden zijn er nog heel veel keuzes mogelijk. Mijn tip: kijk eens rustig in de Keuzegids. Per vakgebied worden alle opleidingen kort beschreven. De decaan op school heeft de Keuzegids en je kunt hem ook kopen. Er zijn ook sites die je per vakgebied een overzicht geven van de opleidingen die er zijn. De vakgebieden die de Keuzegids onderscheidt zijn: ‘Taal & Communicatie’, ‘Onderwijs & Opvoeding’, Cultuur & Kunst’, ‘Recht & Bestuur’, Economie & Bedrijf’, ‘Gedrag & Maatschappij’, ‘Gezondheid’, Aarde & Milieu’, Exact & Informatica’, ‘Techniek’. Kijk ook naar de kwaliteit van die opleidingen.
Mijn kind heeft een handicap of belemmering
Ik ben klein, maar 1 meter 40. Niet alle beroepen zijn geschikt voor mij. Welke studie zou wél bij mij passen? Want ik kan goed studeren en vind veel onderwerpen interessant…
Nogal wat jongeren hebben een handicap of belemmering. Dat maakt een studiekeuze extra lastig. Maar uw zoon of dochter staat hierin niet alleen. Nogal wat jongeren hebben een belemmering zoals autisme, ADHD, een lichamelijke beperking. Noem maar op. Er kunnen allerlei oorzaken zijn die maken dat studiekeuze en studeren stroef verloopt. Mijn tip: vergelijk de mogelijkheden. Op de site van handicap & studie vindt u een lijst waarin hogescholen en universiteiten met elkaar worden vergeleken. Waar zijn de beste voorzieningen?
Mijn kind vindt helemaal niets leuk
Voor mij hoeft het allemaal niet, laat mij maar gewoon met rust
Ellendig als je kind echt helemaal niet vooruit te branden is. Weet u hoe dit komt? Hebt u al voldoende (kleine) gesprekjes met uw kind gehad? Misschien moet u gewoon even achteroverleunen en kijken wat er gebeurt. Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van de studiekiezer om in actie te komen. En uw goedbedoelde adviezen kunnen ook averechts werken… helaas. Mijn tip: denk aan het spreekwoord dat ik altijd gebruik op ouderavonden:’ je kunt een paard naar het water brengen, maar het niet dwingen te drinken’. Je kunt als ouder alles doen om je kind in actie te krijgen. Maar uiteindelijk moet hij het zelf doen.‘Mijn kind kan geen studiekeuze maken’ is soms een groot probleem voor ouders… maar… de verantwoordelijkheid voor studiekeuze en studiesucces ligt bij de (aanstaande) student zelf.
Je kunt een paard naar het water brengen, maar het niet dwingen te drinken
Teveel stress voor school
Elke dag huiswerk.. afwachten welke punten ik haal… erg mijn best doen pffff
Proefwerken maken… examen halen. Voor sommige scholieren is dit een heel stressvolle periode. Sommige scholieren moeten echt alles op alles zetten om het examen te halen. Ze moeten zich echt inzetten, steeds streven naar beter, hard werken. Dit is in je hersenen een totaal ander mechanisme dan kiezen. Voor een belangrijke keuze heb je juist rust nodig en tijd om heel goed na te denken. Daarom is het ook belangrijk om in de vooreindexamenklas al veel te doen aan studiekeuze. Moet uw zoon of dochter echt alles op alles zetten om het eindexamen te halen? Een goed studiekeuzeproces kost nu eenmaal heel wat tijd. Als het echt niet lukt on in 4/5 havo of 5/6 vwo die tijd vrij te maken, dan is een tussenjaar helemaal geen gek idee.
Mijn kind kan geen studiekeuze maken en heeft extra hulp nodig
De decaan heeft niet genoeg tijd voor mij. Ik heb extra ondersteuning nodig
De decaan is op school het eerste aanspreekpunt bij studiekeuze. Maar zijn of haar tijd is ook beperkt. Misschien heeft uw zoon of dochter extra begeleiding nodig. Er zijn ZZP’ers en bureaus die zich speciaal richten op dit type scholieren. Op dit blog treft u verschillende verhalen van deze professionals. Ook zijn er speciale studiekeuzeprogramma’s op hogescholen. De decaan van de school van uw kind kan u hierin verder helpen. En ‘googelen’ levert ook heel wat informatie.
De decaan is dé expert op het gebied van studiekeuze. Hij of zij kan u verwijzen naar aanvullende studiekeuze-informatie naast de LOB lessen op school
Kies-pijn, mijn kind kan geen studiekeuze maken
‘Mijn kind kan geen studiekeuze maken’… in sommige gezinnen levert dit discussies op. Maar studiekeuze mag nooit teveel stress opleveren. Heeft uw zoon of dochter echt ‘keuzestress’? Zorg dan ook voor voldoende ontspanning. Een studiekeuzeproces kun je niet overhaasten. Lees ook nog eens de ’tien tips voor studiekeuze’. Daar hebt u vast iets aan. Hebt u vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit artikel? Ik hoor ze graag.
Zie ook: tien tips voor ouders bij de studiekeuze van hun kind.
Mijn zoons 19 jaar. Hij heeft eerst 2 jaar Bouwkunde gedaan op het mbo, een niveau 4 opleiding. Aan het einde van dat jaar was bijnier meer gemotiveerd en is geswitcht naar de mbo 4 opleiding AOT. We dachten van te voren al, gaat dat wat worden? Zo technisch is hij niet, maar ja…het is zijn keuze, dus je probeert hem te steunen. Nu aan bijna het einde van dit eerste jaar geeft hij toe dat dit het ook niet is. Hij heeft zelf de studieloopbaanbegeleider gevraagd wat nu te doen. De zoveelste beroepentest… hij heeft het net ingevuld en wat komt eruit? Stuntman…tja. Ook dat heb ik het geloof niet in en hij zelf ook niet. Hoewel hijs
sport erg leuk vind en graag dingen onderneemt, is het geen waaghals en vermijd de achtbaan. Hoe komen ze in vredesnaam aan dit beroep?
Ik weet het niet meer wat ik hem kan adviseren en vind het zo sneu voor hemzelf. Hij is 3 jaar verder en nog steeds bezig om het eerst jaar mbo afte ronden. Wat is uw advies voor hem?
Dag Wilma,
Ik heb het gevoel dat je zoon niet meteen weer aan een nieuwe studie moet beginnen maar eens goe na moet denken over wat hij wil met zijn toekomst. Misschien moet hij eens nadenken over een combinatie van werken en een tussenjaarprogramma. Tijdens zo’n tussenjaarprogramma werk je samen met een begeleider en in een groep een aantal weken/maanden aan het nadenken over wat bij je past. Dat is heel wat intensiever dan zomaar een testje. Wil je daar meer vn weten? Lees dan eens een paar artieklen op http://www.studiekeuzekind.nl onder de tab ’tussenjaar’.
Hallo ik ben Amé ik woon in Gelderland en zit nu in de derde en doe MAVO, volgend jaar zit ik in de 4e en ga dan als het goed is slagen en krijg ik mijn diploma. Ik ben creatief en kan goed mensen en dingen realistisch tekenen, maar ik wil geen kunstenaar worden want dat is echt niks voor mij. Ik weet dus niet zo goed wat voor opleiding bij mij past en naar welke school ik zou kunnen gaan. Er zijn zo veel categorie waar ik kan uitkiezen maar er zit niks bij wat echt bij mij past. Heeft u misschien een advies voor mij welke opleiding\school bij mij past? Alvast bedankt
Dag Amé. Ik adviseer je vooral met je decaan op school te praten. Hij of zij heeft veel contacten en kent veel opleidingen. Je kunt ook eens gewoon kijken naar de sites van ROC’s in de buurt. Een heel goede site vind ik ‘kies mbo’ Je kunt daar ook ‘interesses’ aanklikken. Dan zie je allerlei interessegebieden ook ‘kunst en cultuur’. Daar krijg je een mooi begin om verder op te zoeken.
Hallo ik heb een probleem. M8jn zoon 18 jaar is net diploma gehad en hij klaar is met middelbaarschool. Hij wilde verder met sport iets doen maar voor bbl was er geen studie met deze richting.Hij heeft naar een privé school ingeschreven met een opleding fitnesstrainer a en cursus voetbal. HIJ moet elke maand veel geld betalen.Mijn vraag is of deze school is ook voor hem GENOEG?OF hij wel moet het volgend jaar naar een normale school gaan bijvoorbeeld Summa college of ROC. Zijn mentor zei dat hij mag niet het doen .dus ik zou willen een anwoord krijgen want wij zijn buitenlandse en ik weet het niet precis hoe werkt dat hier.omdat is het veel geld om elke maand te betalen ik heb over nagedacht dat het beter is dit jaar gewoon werken en pas het volgend jaar naar gewone school te gaan.kunnen jullie me helpen.De school heet Start2 move en het is gewoon bbl.
Dag Dorota, Ik kan je hier helaas niet mee helpen. Ik heb hier niet genoeg verstand van. Mijn advies is om contact op te nemen met een ROC in de buurt. Zij kunnen je verder helpen. Ik zou niet zomaar zonder advies aan een dure studie denken.
Snap niet wat het probleem is. Er is al 10 tal jaren mogelijk om een kopklas te doen al wind dat de lts bestond.
Dan deed je een extra lts opleiding in 1 jaar.
Al de theorie vakken die je al met succes heb behaald kon je vrijstelling voor krijgen, zo was het mogelijk om in 1 jaar
Een 2 jarige lts opleiding te volgen. Je draaide dan alle gekozen vakken praktijk of theorie met de 3e en 4e klas mee.
Dank voor de tip Jurgen
Mijn dochter is 17 jaar en heeft tot nu toe 2 “verkeerde” keuzes gemaakt m.b.t. haar vervolg opleiding. Ze heeft haar mavo diploma op zak sinds 2 jaar, maar ze weet gewoonweg niet wat ze wil. Heeft op dit moment ook geen zin meer in “gezeur” van ons. Ik ben even ten einde raad. Ik heb zelf de leerplicht ambtenaar ingeschakeld om tot haar door te dringen qua consequenties, maar dat hielp niet. Haar mentor op haar huidige school kan wel iets doen, maar wil niet meewerken om alleen de AVO lessen te volgen tot einde schooljaar, op de locatie die
reistechnisch beter te doen is voor haar. Nu gaat ze dus niet naar school. Het valt me op dat veel VMBO/Mavo leerlingen moeite hebben met een keuze na 4 jaar. Havo en hoger, dan mag je een tussenjaar, maar de kinderen die dat nodig hebben na maar 4 jaar dus niet. Zijn er nog mogelijkheden, want ze wil echt niet en in juli 2020 wordt ze 18. Ze wil werken en dan als ze 18 jaar is Havo gaan doen. Nu terug naar haar vorige opleiding ziet ze echt niet zitten. Met name door bepaalde leerlinge die haar het leven zuur maakt en de klas (alleen maar meisjes) tegen haar opzet. U begrijpt, ik weet het even niet meer.
Met vriendelijke groeten,
Esmée
Er zijn wel mogelijkheden voor een tussenjaar voor mensen die nog een 18 zijn en ook geen startkwalificatie hebben. Daarvoor kunt u kijken op http://www.TussenjaarKenniscentrum.nl en contact zoeken met Daniëlle Vogels, zij is de expert op dit gebied.
Mijn kind is 16 en kan geen keuze maken, hij is er nog niet aan toe. Hij vind zichzelf te jong om een levens beslissende keuze te maken. Hierboven lees ik dat een tussenjaar een goede oplossing zou zijn, maar wat doe je dan met de leerplicht? Kiezen moet namelijk ook in 4 VMBO TL……
Helaas lijkt het erop dat er voor deze leerlingen geen mogelijkheden voor een genoemd tussenjaar zijn. Mogelijkheden waar mijn kind zichzelf kan ontdekken en op kan groeien tot een meer volwassen persoon.
Dag Charlotte,
Je kunt een tussenjaar doen als je havo of vwo hebt gehaald of mbo op niveau 2. Dit moet ik even navragen. Op het internet lees ik het volgende:
Tot welke leeftijd ben je leerplichtig?
Geplaatst door OCO op 4 oktober 2019
Voor leerlingen geldt een volledige leerplicht vanaf vijfjarige leeftijd tot en met het schooljaar waarin ze 16 jaar oud worden. Voor leerlingen zonder startkwalificatie geldt een leerplicht tot 18 jaar. Dit heet de kwalificatieplicht. Jongeren zonder startkwalificatie worden tot hun 23e jaar gestimuleerd om alsnog een diploma te halen.
Leerlingen die (bijna) klaar zijn met het vmbo moeten nog een opleiding volgen tot hun 18e verjaardag. Lees op onze website alles over de overstap van vmbo naar mbo en het mbo.
Leerplichtig tot 16 jaar
Ouders van leerlingen tussen 5 en 16 jaar moeten hun kinderen inschrijven op een school. Leerlingen moeten de school ook regelmatig bezoeken. De leerplichtambtenaar controleert dit. De leerplicht geldt tot en met het schooljaar waarin een leerling 16 jaar wordt. De leerplicht verloopt na het schooljaar dat de leerling de leeftijd van 16 jaar bereikt, of wanneer de leerling een startkwalificatie behaalt (art. 3 lid 1 sub b Lpw).
Verlengde leerplicht tot aan startkwalificatie of 18e verjaardag
Zonder startkwalificatie moeten leerlingen nog langer naar school. Een startkwalificatie is een diploma voor vwo, havo of mbo niveau 2 of hoger. Jongeren die zo’n diploma nog niet hebben gehaald, moeten naar school totdat zij 18 jaar oud worden (art. 4b Lpw). Meer informatie over de kwalificatieplicht is te lezen in het artikel Wat betekent kwalificatieplicht?
Ik heb ook advies gevraagd aan Daniëlle Vogels van het TussenjaarKenniscentrum.
Lees haar antwoord hieronder:
Hallo Charlotte en Hermien,
Graag geef ik jullie nog enkele mogelijkheden voor jongeren die leerplichtig zijn en nog geen studiekeuze kunnen of willen maken:
M-jaar (https://www.m-jaar.nl/) biedt een mogelijkheid op het mbo voor jongeren die geen keuze kunnen maken. Dit is dit schooljaar van start gegaan op ROC TOP in Amsterdam, en de initiatiefnemer hiervan is in gesprek met andere mbo’s, waar dit mogelijk komend schooljaar van start gaat.
Ook is het binnen de leerplicht mogelijk om naar een highschool in een ander land te gaan. Organisaties die highschool-reizen aanbieden kunnen hierbij helpen. Hier staat een overzicht van dit soort organisaties: https://www.tussenjaarkenniscentrum.nl/tussenjaar-mogelijkheden-en-risicos/tussenjaar-invullen/tussenjaar-mogelijkheden-reizen/high-school-college-university/
Soms is het mogelijk om vrijstelling te krijgen voor de leerplicht. Dit schreef ik hierover in een syllabus voor decanen en studieloopbaanbegeleiders over het onderwerp tussenjaar: ‘Het komt voor dat leerplichtambtenaren vrijstelling van de leerplicht geven voor een tussenjaar. Hiervoor dient contact te worden opgenomen met de afdeling leerplicht van de gemeente waar de jongere woont. Hier wordt gekeken naar de persoonlijke situatie van de jongere. Per gemeente wordt hiermee verschillend omgegaan. Leerplichtambtenaren van eenzelfde gemeente kunnen hier ook verschillend mee omgaan. Punten waar vaak op wordt gelet zijn de mate waarin de jongere een structurele dag- en weekinvulling heeft, waarbij hij/zij vaardigheden leert om een zelfstandige volwassene te worden en een startkwalificatie te halen. Voordat contact wordt opgenomen met de gemeente is het goed de mogelijkheden en risico’s van een tussenjaar te bespreken met de jongere en zijn/haar ouders. Het is belangrijk dat de jongere en zijn/haar ouders kunnen onderbouwen waarom een tussenjaar voor hem/haar goed zou zijn, en waarom een bepaalde invulling van dit jaar wordt voorgesteld.’ Van enkele tussenjaarprogramma’s weet ik dat deelnemers hiervoor vrijstelling hebben gekregen voor de leerplicht. Een overzicht van dit soort programma’s staat hier: https://www.tussenjaarkenniscentrum.nl/tussenjaar-mogelijkheden-en-risicos/tussenjaar-invullen/tussenjaar-mogelijkheden-nederland/
Hartelijke groet, Daniёlle Vogels.
Oprichter TussenjaarKenniscentrum, inhoudelijk gesteund door decanenverenigingen VvSL en NVS-NVL en organisatie voor internationalisering in onderwijs Nuffic, zie https://www.tussenjaarkenniscentrum.nl/over/
Hallo ik ben Pam en ik woon in het buitenland maar krijg voornamelijk in het nederlands les omdat ik op een europese school zit.
Ik zit nu in mijn laatste jaar en het wordt dringend tijd dat ik een keuze maak omdat de deadlines er al snel aankomen.
Ik ben best nieuw- en leerschierig en hou van alle vakken die ik op school krijg maar ik heb zulke moeilijkheid om een keuze te maken van wat ik wil studeren. Ik ben al 2 jaar eerder begonnnen met 5 universiteit open dagen te bezoeken maar dat heeft niet heel veel geholpen.
Ik hou wel van de bèta vakken maar heb niet een voorkeur. Ik ben vooral bang om een studie zoals Civiele Techniek bij de TUDelft te kiezen omdat ik misschien biologie of chemie zou missen maar dan ook bang van een studie zoals MSP bij maastricht te kiezen die heel breed is en dat ik niet echt begin aan een definitieve studie zit en een beetje te veel rond fladder en heel erg laat zal komen met studie keuze en misschien ben ik ook bang dat ik dan niet aan een heel bekende en erkende uni zit zoals de TUDelft.
En dan gebeurt het heel vaak dat ik dan opeens naar een studie weer kijk en bijv denk, hé Geneeskunde dat is eigenlijk wel cool, waarom wil ik dat niet studeren.
Heeft iemand misschien wat tips voor hoe ik mijn studiekeuze kan aanpakken?
Alvast bedankt:)
Hoi Pam,
Ik hoop dat er studenten antwoorden op je vraag. Je hebt er misschien ook iets aan om te kijken naar de webinars. De webinar van 17 november lijkt me heel geschikt voor jou. Die gaat over interesses ontdekken. Studenten doen dan hun verhaal en ik geef tips. Je kunt me natuurlijk ook eens bellen of we maken een afspraak via Teams…